तळघरातली सावली - Marathi Bhaykatha | Marathi Horror Story | Bhaykatha In Marathi | #Bhaykatha भयकथा
जगातल्या इतर कोणत्याही तळघराप्रमाणे त्याची जागा बंगल्याच्या खाली असली तरीही जगातल्या इतर कोणत्याही तळघराप्रमाणे ते निश्चितच नव्हते. म्हणजे जसे इतर तळघरांमध्ये बहुतांशी अनावश्यक सामान, मोडक्या खुर्च्या, न वापरातली कापडे, क्वचित कामास येणारी अवजारे इत्यादी इत्यादी ठेवलेली असतात.
तसे काहीच या तळघरात नव्हते. संपूर्णपणे रिकामे.. नावाला फक्त एक जुनाट टेबल होते तिथे.. तळघर म्हणायला जरा अस्वच्छच होते. जमिनीवर राप बसलेली धूळ होती. जागोजागी जळमटं.. इतर कोणतीही वस्तू नाही की काही नाही. फक्त जमिन खोदून बनवलेली एक खोलीच ती. तिला खिडक्या नाहीत. जिना चढून वर गेल्यावर दिसणारा एकुलता एक दरवाजा..
रात्री साधारण दहा नंतरची वेळ होती. अमावस्येच्या त्या काळोख्या रात्री अंधाराचे सामर्थ्य निर्विवादपणे झळकत होते. वातावरणात गारवा जाणवत होता. मध्येच येणारा एखादा हवेचा झोत, बोचणाऱ्या थंडीचा दाखला देत होता. या बाह्य आवरणांच्या मगरमिठीत दडलेला बंगल्यालगतचा परिसर कसल्याश्या अनामिक दडपणाखाली शांत निपचित पडला होता.
तळघराचा दरवाजा हळूहळू बाहेरून उघडला गेला. खाली येणाऱ्या पायऱ्यांवर चाहूल जाणवली. मिट्ट अंधारात एक स्त्री आकृती तळघरात प्रवेश करत होती. आसपासच्या अंधाराचं तिला सोयरंसुतक नव्हतंच. सरावलेल्या अंतर्मनाच्या ईशाऱ्यानुसार तिची पावलं ठराविक अंतर चालली आणि तळघरातल्या एकुलत्या एका टेबलाजवळ येऊन थांबली.
समोर पसरलेल्या काळोखात तिने चाचपडत टेबलावरून हात फिरवला आणि दुसऱ्या हातातली कापडाची पुरचुंडी उघडून तिथे ठेवली. त्यात काय होतं ते तिला दिसत नसलं तरी ठाऊक मात्र होतं. तळघरात विजेची सोय नव्हती, तसंही दिव्याची आवश्यकताही नव्हतीच. वीणा मावशी आंधळी असल्याने तिला दिव्याचा काय उपयोग होणार होता.
त्याचवेळी समोरील भिंतीवर पडलेल्या विविध चित्रविचित्र भेगांमधून काहीतरी पातळसर, लिबलिबीत, काळवटलेलं द्रव्यरुपी असं बाहेर येऊ लागलं. दिसायला अतिशय चिकट आणि काळसर असा तो पदार्थ. चिरा पडलेल्या वेगवेगळ्या भेगांमधून तळघरात आलेलं ते बघताबघता एकत्र होऊन आपला आकार साकारू लागलं. एका ठोस काळ्या आकृतीत त्याचं रूपांतर झालं तेव्हा कुठे त्या पदार्थाचं खरं रूप समोर आलं.
काळा पदार्थ म्हणावं की काळी आकृती.. छे.. ती तर एखाद्याची सावली असावी. हवेत तरंगणारी.. क्षणभरापूर्वीच्या आपल्या द्रव्यरूपाचं स्वरूप अलगद सोडून आता वायुरूपात वावरणारी काळी सावली.. वीणा मावशीच्या समोर हवेत हेलकावे खात उभी असलेली तळघरातली सावली..
वीणा मावशीला त्या आकृतीची चाहूल लागलीच असावी बहुधा.. हृदयाचे ठोके वाढत होते.. श्वास भरून आला होता. खरंच एखाद्या माणसाला औपचारिकपणे भेटण्याइतकं हे सोपं नव्हतं. समोर उभी असलेली ती कुणा मनुष्याची सावली तर नव्हतीच. त्या अमानवी सावलीचं अस्तित्व माहीत असूनही डोळ्यांना न दिसणं, ही वीणा मावशीसाठी एक जमेचीच बाजू होती. नाहीतर कुणास ठाऊक मनात भीतीचा कडेलोट होऊन त्या कधीच्याच जग सोडून गेल्या असत्या.
पण तरीही वीणा मावशी रोज दिवसातून एकदा तरी न चुकता तळघरातल्या या सावलीला भेटायला येत. तेव्हाचे ते मोजके पाचदहा मिनिटेदेखील त्यांना फार फार कठीण वाटत. तळघरातल्या सावलीच्या रूपातलं ते अनैसर्गिक जनावर.. वीणा मावशीच्या धन्यानं फार वर्षांपासून ते पाळललं होतं. ते हाकेला धावून यायचं. धन्याच्या मृत्यूनंतर आता ती जबाबदारी वीणा मावशीची होती.
पण त्या रात्री वीणा मावशीच्या मनातला उद्देश निराळाच होता. आज त्यांच्या कृत्यात एक आज्ञा होती.. इशारा होता. कापडाच्या पूरचुंडीत जे काही होतं ते खास एखाद्याची खूण म्हणून तिथे आणलं होतं.
आपलं काम उरकून वीणा मावशी मागे फिरल्या. पायऱ्या चढून वर येईपर्येंत त्यांना असं वाटत होतं की आता काहीतरी पाठीवर येऊन थडकेल.. मनात दाटून आलेली भिती चेहऱ्यावर न दाखवता वीणा मावशी वरच्या खोलीत आल्या आणि आपल्यामागे त्या तळघराचे दार बंद केले. छातीवर हात ठेवत त्यांनी एक उसासा टाकला आणि अंदाजाने चाचपडत आपल्या खोलीची वाट धरली.
वीणा मावशी त्यांच्या खोलीत गेल्याचे पाहताच कोपऱ्यातल्या स्वयंपाकघरातून ललिता लगबगीने बाहेर हॉलमध्ये आली आणि तिथे जमिनीवर पहुडलेल्या आपल्या नवऱ्याशी जयरामशी दबक्या आवाजात बोलू लागली..
"अहो.. मी म्हटलं होतं ना.. म्हातारी जाम आतल्या गाठीची हाय म्हणून.. सगळ्यांना खाली तळघरात जायला बंदी हाय.. आन ही बया रोज खाली जाते.. मी सांगते तुम्हाला तळघरात नक्कीच कायतरी भारी किंमतीचं सामान असणार..."
ललिताच्या म्हणण्यावर जयरामने दीर्घ श्वास घेतला आणि बोलू लागला..
"मग काय म्हणणं हाय तुझं.. का तळघरात जाऊ आणि आतलं सोनंनाणं घेऊन पळून जाऊ व्हयं..?"
जयरामच्या शब्दांत तिखटपणा होता.. ललिताला तो जाणवला. मग नमतं घेत ती म्हणाली..,
"न्हाय हो.. मी चोरी करायचं न्हाय म्हणत.. पण आपण इतक्या दिवसापासनं हिथं काम करतूय.. मग तळघर एकदा नीट बघितलं की आपल्याला कळल तरी आत काय हाय ते.."
"लले.. आपण नोकरमाणसं.. मालक सांगील तेवढंच करायचं.. कश्याला उगाच न्हाय त्या गोष्टींत आपलं तोंड खुपसायचं..?" वैतागलेला जयराम समजावणीच्या सुरात म्हणाला.
ललिताचं हे नेहमीचं होतं. जेमतेम महिना झाला असावा त्या जोडप्याला इथे कामाला लागून पण तळघराविषयी तिच्या मनात प्रचंड कुतूहल होतं. वीणा मावशीचं चमत्कारी वागणं, तळघरात न जाण्याविषयी बजावणं, स्वतः वीणा मावशीने मात्र रोज तळघराला भेट देणं या गोष्टी सुरुवातीपासूनच ललिताला खटकत होत्या. नक्कीच तळघरात काहीतरी गूढ रहस्य वा छुपा खजिना असावा असं ललिताला राहुनराहून वाटत होतं.
बंगल्याची मालक म्हणून आंधळी वीणा मावशीच तेवढी हयात होती. त्यांचे पती काही वर्षांपूर्वीच जग सोडून गेले होते. मुलबाळ नाही की जवळचे-दूरचे कुणी नातलग नाही. जवळचा म्हणायला फक्त एक जुना गडी होता. तो नेहमीच बंगल्याच्या बाहेर पहाऱ्यावर असायचा. डोक्याला पटका, अंगात अर्ध्या बाह्यांची बंडी आणि खाली मळकट धोतर अश्या अवतारातच नेहमीच दिसायचा.
विरोबा नाव होतं त्याचं. नावाप्रमाणेच निडर आणि निधड्या छातीचा, अंगापिंडानं मजबूत असा विरोबा. बंगल्याचा तेवढाच एक काय तो भक्कम आधारस्तंभ होता. मालकाच्या मर्जीतला आणि इमानेईतबारे बंगल्याची राखण करणारा विरोबा. वीणा मावशीच्या पूर्ण विश्वासातला असा विरोबा. त्याने मनात आणलं असतं तर केव्हाचं आंधळ्या वीणा मावशीला फसवलं असतं, पण तो तसा नव्हताच.
तर अश्या त्या बंगल्याशी वरवर पाहता वीणा मावशी, जुना गडी विरोबा आणि महिन्याभरापुर्वी घरकामासाठी नव्याने आलेलं ते जोडपं जयराम आणि ललिता इतकी चार मुंडकीच बांधली गेली होती. पण अजूनही काहीतरी तिथं होतं. ज्याचं अस्तित्व वीणा मावशीला ठाऊक होतं.
बंगल्याच्या तळघरात त्या काळपट सावलीने आपलं स्वतःचं असं विश्व उभारलं होतं. एरवी ती सावली तळघराच्या भिंतीना पडलेल्या भेगांमध्ये विखुरलेल्या अवस्थेत असायची. कधीकधी जेव्हा ती बाहेर येत आपलं रुप साकारायची तेव्हाच तिचं दर्शन व्हायचं. पण तिचं दर्शन होणार तरी कोणाला..? तळघराचा दरवाजा नेहमीच बाहेरून बंद असायचा आणि तळघरात जाणारी वीणा मावशी आंधळी होती.
त्या रात्री वीणा मावशीच्या डोळ्याला डोळा लागत नव्हता. या कुशीवरून त्या कुशीवर सारखी वळवळ सुरु होती. दृष्टीच्या अधुपणामुळे समोर पसरलेल्या अंधारात बाहेरील आवाजच तेवढे मनाला बळकटी देण्याचं काम करत होते. वीणा मावशी बारकाईने कानोसा घेत होती. काहीतरी घडणार होते का..? कसला आवाज ऐकण्याची आतुरता वीणा मावशीला होती..?
रात्र बऱ्यापैकी चढू लागली होती. बाहेरच्या साऱ्या खोल्या आता काळोखात गुडूप झाल्या होत्या. स्वयंपाकघर, हॉलकडे जाणारी वाट, हॉल, पलीकडच्या इतर खोल्या सगळीकडचे दिवे मालवले गेले होते. वीणा मावशीच्या डोळ्यांवर पेंग येऊ लागली. जयराम आणि ललिता हॉलमध्येच अंथरूण टाकून झोपले होते. विरोबा बंगल्याच्या प्रवेशद्वारापाशी असलेल्या त्याच्या खोलीबाहेर खुर्ची टाकून आराम करीत होता.
एकंदर निद्रादेवी बंगल्यातल्या प्रत्येकाच्या मनावर भुरळ घालू लागली होती. परंतु तळघरातून बाहेर येणाऱ्या दारावर मात्र कसलीतरी हालचाल सुरु होती. हे तेच होतं का..? हो.. तळघरातली सावली.. आपल्या चिकट लिबलीबीत द्रवाच्या रूपात ती दाराच्या खालच्या फटीतून बाहेर येत होती. विखूरलेले अवशेष बाहेर येत हळूहळू एकत्र होऊ लागले आणि पुन्हा ते एका अमानवी सावलीत परावर्तीत झाले.
काय म्हणावं त्याला.. मानवाची सावली तर नव्हतीच ती.. की एखाद्या जंगली श्वापदाची असावी.. तसंही म्हणता आलं नसतं.. मानवी शरीररचनेशी साधर्म्य राखणारी ती सावली जंगली श्वापादासारखी चार पायांवर बसलेली दिसत होती.. मिट्ट काळोखात तिचे मस्तक तर माणसाप्रमाणेच वाटत होते.. पण तोल सावरायला मागच्यासोबत पुढील पंजेदेखील जमिनीला टेकले होते. जनावरचा असला प्रकार कधी कुणी पाहीला तरी असावा का..?
एक एक पंजा उचलत ते पुढं सरकत होतं.. तळघरातून बाहेर आल्यामुळे चाचपडत होतं. पण त्या अंधारातही त्याला सावजाची दिशा ठाऊक होती. त्याची पावलं आवाज न करता हॉलकडे जात होती. एखाद्याची नजर जरी त्या सावलीवर पडली असती तर भीतीने गाळण उडाली असती. मग तिच्या सावजाचं काय होणार होतं, हे देवालाच माहीत..
जयराम अंथरुणातच चुळबुळ करीत होता. अर्धवट झोपेत त्याची हालचाल होत होती. बाजूला झोपलेल्या ललिताच्या घोरण्यामुळे कदाचित जयरामची झोप चाळवली गेली असावी. मध्येच त्याच्या पायाला कसलातरी थंड स्पर्श जाणवला. जयरामला असं वाटतं होतं की काहीतरी चिपचिपीत भिजलेले गांडूळासारखे वळवळत त्याच्या चादरीमध्ये प्रवेश करीत होते.
एकदम तंद्रीतून बाहेर निघत जयरामने चादर झटकली आणि हातपाय झाडत तो उठून उभा राहीला. अंधारात कश्याचाही अंदाज बांधता येत नव्हता. त्याने ललिताला हलवत जागे केले. तसे वैतागून तिने 'काय आहे' असे विचारले.
"लले.. अगं उठ.. कायतरी हाय इथं.. चादरीत घुसलंय..." जयराम चिंतीत होऊन म्हणाला.
तसं ललिता उठली आणि विजेच्या बटनांकडे जात तिने दिवा लावला. क्षणात संबंध हॉल त्या प्रकाशात उजळून निघाला. ललिता जयरामकडे पाहत होती. जयराम अंथरूण तपासू लागला. चादर, गोधडी सर्वकाही व्यवस्थित झटकून पाहीले. आजूबाजूच्या जमिनीवर नजर टाकून घेतली. पण कुठेही काहीच आढळले नाही, तसा त्याचा चेहरा पडला.
काहीतरी जाणवले हे नक्कीच.. पण मग ते आता कुठे गेले..? जयराम विचारांत हरवला होता.
समोर झोप मोडल्यामुळे ललिता त्रासली होती. तिने तिरस्कारीत नजरेचे बाण सोडत जयरामकडे पाहीले.
"झोपा गप आता... आणि मला पण झोपू दया... काय मेलं भास होतायत..." असं म्हणत ललिताने दिवा मालवला आणि पुन्हा झोपण्यापूर्वी बाथरूमकडे वळाली.
तिच्या बोलण्याला प्रत्युत्तर न देता जयराम चेहऱ्यावर प्रश्नार्थी भाव घेऊन अंथरुणात पडला. 'असा कसा भास असू शकतो.. तो स्पर्श तर जाणवलाच होता..' त्याच्या मनात विचारचक्र सुरूच होते.
तितक्यात बाथरूनमध्ये काहीतरी पडल्याचा आवाज झाला. जयराम तत्परतेने उठून तिकडे जाऊ लागला. तसा हॉलमध्ये बऱ्यापैकी अंधार होता परंतु बाथरूमधील आतल्या दिव्याचा मंद प्रकाश तिथल्या दाराबाहेर डोकावत होता. लगबगीने हॉलमधून तिकडे आलेल्या जयरामची पावलं एकाएकी थबकली.
समोर घडत असलेला प्रकार त्याच्या मनात भीतीच्या लहरी सोडत होता. पाय एकाजागी खिळल्यासारखे स्तब्ध झाले. जणू भयाची असंख्य वादळं जयरामच्या आसपास घोंगावत होती आणि त्या वावटळीत एक पाऊल जरी पुढे टाकलं तरी आपण वाहवत जाऊ, अशी शंका त्याच्या मस्तकात उत्पन्न झाली.
जयरामच्या समोरील बाथरूमच्या दाराखालून ती चिकटसर लिबलीबीत काळी छाया बाहेर पडत होती. ते नेमकं काय असावं.. याची कल्पना जयराम करु शकत नव्हता. त्या क्षणाला फक्त बघ्याची भूमिका घेणंच त्याच्यासाठी हितावह होतं. आपल्या विखुरलेल्या एकेका भागाला घेऊन ती सावली तळघराच्या दिशेने गेली आणि त्यापुढे अंधारात गुडूप झाली.
जयरामने रोखून धरलेला श्वास हलकेच सोडला. कपाळावरून ओघळत खाली आलेला घामाचा थेंब त्याने हळुवारपणे पुसला आणि ललिताची आठवण होऊन ताबडतोब पुढे होऊन बाथरूमचा दरवाजा थोठवू लागला. आपल्या कापऱ्या आवाजात तो ललिताला साद घालू लागला.
इतक्या रात्री बाहेरून येणाऱ्या जयरामच्या आवाजाने वीणा मावशी त्यांच्या खोलीतून बाहेर आल्या. तोपर्येंत विरोबादेखील बंगल्यातला गोंधळ ऐकून तिथे आला. जयरामने वीणा मावशी आणि विरोबाला सगळी हकीकत सांगितली. जयरामला मागे करत विरोबाने दार ढोसलायला सुरुवात केली. दोन-चार धक्क्यात बाथरूमचे दार उघडले गेले आणि समोरचा देखावा दृष्टीस पडला.
विस्फारलेल्या डोळ्यांची आणि विस्कटलेल्या केसांची ललिता खाली बाथरूमच्या फरशीवर निपचित पडली होती. तिच्या मृत चेहऱ्यावर कमालीची दहशत साफ झळकत होती. जणू मरण्याअगोदर काहीतरी अभद्र असं तिने पाहीलं होतं.
जयराम पुढे सरसावला आणि ललिताला मांडीवर घेत त्याने टाहो फोडला. तिच्या मृत शरीराला हलवत जयराम हाका मारू लागला, परंतु ते कलेवर साद ऐकण्याच्या पलीकडे गेले होते. वीणा मावशी भिंतीला डोकं टेकवून शून्यात हरवली होती. तिच्या मागे कठोर चेहऱ्याचा विरोबा उभा होता.
जयरामला जसे मघाची ती काळी सावली आठवली तसे त्याने एकवार मागे पाहीले. वीणा मावशी आणि विरोबाला त्याने सगळं काही सांगितलं. जयरामला अपेक्षा होती की वीणा मावशी आपल्या पत्नीच्या मृत्यूला कारणीभूत ठरलेल्या त्या सावलीचा तपास घेण्यात आपली मदत करतील. पण ती अपेक्षा सपशेल फोल ठरली.
'तो निव्वळ तुझा भास होता' असं वीणा मावशीने समजावणीच्या सुरात म्हटले. विरोबाने देखील तिचीच री ओढली. आता मात्र जयरामला शंका येऊ लागली. तळघरातले रहस्य ते हेच की काय, असा संशय त्याच्या मनात आला आणि ताबडतोब बाहेर जाऊन त्याने पोलिसांना फोन लावला.
घडल्याप्रकारचा सोक्षमोक्ष लावायचाच, नोकर माणूस असलो म्हणून काय झाले.. जीव तर गहाण ठेवला नाही ना मालकाकडे.. जयरामने पोलिसांना पाचारण केले. विरोबा अथवा वीणा मावशी दोघांनीही त्याला कसलाच विरोध केला नाही.
काही वेळात पोलीस बंगल्यावर पोहचले. जयरामने जे काही घडले आणि त्याने जे काही पाहीले ते सर्व तपशीलवार सांगितले. त्यावर पोलिसांनी ललिताच्या मृतदेहाची तपासणी करून पंचनाम्यासाठी तो पुढे पाठवला.
आता वेळ होती ती तळघर पाहण्याची. जयरामला अगदी खात्री होती की तळघरात नक्कीच काहीतरी आहे जे मानवासारखे नाही परंतु मानवासाठी धोकादायक मात्र आहे. वीणा मावशीने सुरुवातीला तळघरात जाण्यास थोडासा विरोध केला. तळघर पूर्णपणे रिकामे असल्याची ग्वाही दिली. पण पोलिसी तपास म्हटले की त्या तरी काय करु शकणार होत्या.
तळघराचे दार उघडण्यात आले. अंधाऱ्या खोलीच्या पायऱ्या उतरून सगळे खाली गेले. टॉर्चचा प्रकाश चारी भिंतीवरून फिरला. एक अन एक कोपरा त्या उजेडाच्या सहाय्याने तपासला. आणि शेवटी इथेही जयरामचा अपेक्षाभंग झाला. तळघर रिकामेच होते.
वर हॉलमध्ये येऊन पोलीस वीणा मावशी, विरोबा आणि जयरामचा जबाब नोंदवून निघून गेले. पोलिसांसोबत विरोबा देखील त्यांना निरोप द्यायला मुख्य प्रवेशद्वारापाशी गेला. वीणामावशी आत आपल्या खोलीत जाऊ लागल्या, तेव्हा त्यांच्या पाठमोऱ्या शरीराकडे जळजळीत कटाक्ष टाकत जयरामने आपली डाव्या हाताची मूठ उघडली.
त्याच्या हातात लांबसर काळ्या केसांचा एक पुंजका होता. तळघरातल्या टेबलावर त्याला तो दिसला होता आणि काहीसे आश्चर्य वाटून त्याने तो केसांचा पुंजका आपल्या मुठीत लपवला होता. वीणा मावशीचे केस पिकून पांढरे झाले होते. साहजिकच तो काळ्या केसांचा पुंजका ललिताचा असणार याची खात्री जयरामला होती. तळघरात वीणा मावशीशिवाय इतर कुणीही जात नसल्याने ललिताचे केस तिथे आलेच कसे..? असा प्रश्न जयरामला पडला आणि त्यासोबतच ललिताच्या मृत्युमागचे कोडे त्याला सुटत जाऊ लागले.
ललिताच्या मृत्यूमागे वीणा मावशीचाच हात आहे. ललिताच्या केसांच्या आधारावर तळघरातली ती सावली तिच्या मागे पडली म्हणजेच एखाद्याचा घात करायचा तर तो अश्याप्रकारेच की पोलिसांनादेखील त्यामागचे गूढ उकलणार नाही. जयरामच्या डोक्यात एकएक विचार येऊ लागले तसे त्याच्या रागाचा पारा चढू लागला. पोलिसांना मध्ये घेऊन काहीच उपयोग झाला नसता कारण ही गोष्ट कधीच पटवून देता आली नसती. क्रोधाच्या अग्नित जळणाऱ्या जयरामने मग काट्यानेच काटा काढायचा निर्णय घेतला.
आपली योजना उत्तमरित्या पार पाडण्यासाठी जयरामने वीणा मावशी वा विरोबा कुणालाही त्यासंदर्भात जास्तीचे विचारले नाही. त्याने सबुरीने घेऊन बारकाईने विचार करण्यास सुरुवात केली. वीणा मावशीला अडकवायचे तर अगोदर विरोबाचा बंदोबस्त करणे आवश्यक होते. एकदा विरोबा संपला की मग आंधळ्या वीणा मावशीचे केस हस्तगत करणे काही अवघड काम नव्हते.
दोन दिवसांनंतर ललिताचा शवविच्छेदन अहवाल आला ज्यात तिचा मृत्यू हृदयविकाराच्या तीव्र झटक्याने झाल्याचे नमूद करण्यात आले होते. जयरामच्या मनात पत्नीविरहाचे दुःख तर होतेच परंतु वीणा मावशी आणि विरोबाचादेखील असाच अंत होणार असल्याचे समाधान होते. ललिताच्या आठवणीत याच बंगल्यात मी एकटा मालक म्हणून उर्वरित आयुष्य घालवीण असा पक्का निर्धार जयरामने केला होता.
त्यादिवशी बाजारात गेलेला जयराम बराचवेळ झाला तरी परतला नव्हता. आपल्या खोलीतील आराम खुर्चीवर वीणा मावशी बसली होती. विरोबा खोलीच्या दाराशीच उभा होता. त्याची नजर एकाचवेळी हॉल आणि वीणा मावशी अशी दोन्ही ठिकाणी होती. मनात काहीतरी असल्यासारखे विरोबा बोलू पाहत होता. परंतु शब्द ओठांवर येत नव्हते. शेवटी वीणा मावशीचाच आवाज आला.
"जयरामला आज बराच उशीर झाला नाही का.."
"जी.. मला संशय आहे त्याच्यावर.. ललिता गेल्यावर तो जरा सावध झाल्यासारखा वाटतोय..." विरोबा म्हणाला.
"हम्म.. मला ही ते जाणवतेय.." वीणा मावशीने उसासा सोडला.
विषय निघाल्याचा फायदा उचलत विरोबाने मग विचारलेच..
"हे सगळे ठीक आहे ना.. म्हणजे आपण काय वाईट तर नाही करत ना..." विरोबाच्या स्वरात कंप होता.
"विरोबा... माझ्या धन्याने माझ्या रक्षणासाठी ही शक्ती इथे आणलीय.. तिच्या मार्गात कोणी आलं तर कसं सोडणार मग.. उद्या ही बाब जगजाहीर झाली तर जगणं मुश्किल होईल आपलं.. हा बंगला, इस्टेट त्या शक्तिमुळेच तर मिळाले आहे.. आता तिचं गुपित सांभाळणं हे माझं कर्तव्य नाही का.. त्यासाठी मग कुणालाही मरावं लागलं तर तो त्याचा दोष.. कश्याला नसत्या भानगडीत पडायचं माणसाने.. वरून मी प्रत्येकाला अगोदरच बजावते की तळघरात जायचे नाही.. मग त्यात आपला दोष तो काय.. " वीणा मावशी त्वेषाने म्हणाली. तिच्या आवाजात संताप होता. जणू तळघराचा शोध घेणारा कुणीही तिचा वैरी असावा.
तेवढ्यात बाहेर चाहूल लागली म्हणून विरोबा लगबगीने हॉलमध्ये आला. मुख्य प्रवेशद्वारातून जयराम आत येताना दिसला. आत येत जयरामने विरोबाशी थोडी कुजबुज केली आणि मग स्वयंपाकघरातील कामाला लागला.
सायंकाळ टळू लागली होती. अंधाराची काजळी हळूहळू बंगल्यालगतच्या परिसरावर चढू लागली होती. घड्याळाने आठचा टोला दिला आणि स्वयंपाकघरातली कामं आटोपून जयराम बाहेर आला. वीणा मावशीचे जेवण होईपर्येंत तो तिच्या खोलीच्या दाराशी तसाच उभा राहून काही हवे नको ते पाहत होता. त्याच्या मनात मात्र असंख्य विचारांच्या शृंखला सुरु होत्या.
जेवणात विष देऊन मारता आलं असतं का..? एक क्षण त्याच्या डोक्यात तो प्रश्न उद्भवला परंतु दुसऱ्या क्षणी विचारी मनाने तो धूडकावून लावला. पोलिसांना लगेच संशय आला असता. उत्तम हेच होते की त्याच तळघरातल्या सावलीवर ही कामगिरी सोपवायची. कुणाला काहीच कळाले नसते.
वीणा मावशीचे जेवण उरकले, तसे जयराम आपल्या पुढील कामासाठी बाहेर आला. विरोबा मुख्य प्रवेशद्वाराजवळ भिंतीला टेकू लावून बसला होता. जयराम जेवण घेऊन आला तसा विरोबा सावरून बसला. पण आज जयरामचा इरादा काही औरच होता. त्याने जेवणाचे ताट खाली ठेवत सोबत आणलेल्या पिशवीतून दारूच्या दोन बाटल्या काढल्या.
पत्नीविरहात झालेल्या दुःखाचा विसर पडण्यासाठी थोड्या गप्पा मारत आज आपल्या सोबतच जेवण करण्याची विनंती जयरामने विरोबाला केली. विरोबा एकक्षण मनातल्या मनात चरकला. परंतु जयरामचा सुतकी चेहरा पाहून त्याने ती विनंती मान्य केली.
गप्पांच्या ओघात जयरामने मोठ्या शिताफिने विरोबाला बक्कळ दारू पाजली. विरोबाचं लहानपण, या बंगल्याचा इतिहास, वीणा मावशी अश्या बऱ्याच विषयांवर त्यांच्यात संभाषण झाले. दारूच्या दोन्ही बाटल्या रिकाम्या झाल्या. तुलनेत जयरामने अगदीच नावाला प्यायली होती. ताटातला शेवटचा घास संपवून झिंगलेला विरोबा मागच्या भिंतीला टेकला. त्याच्या डोळ्यांवर प्रचंड झोप आली होती. हळूहळू जड झालेल्या विरोबाच्या पापण्या मिटल्या गेल्या.
जयराम मात्र त्याचं बारीक निरीक्षण करत आरामात जेवत होता. त्याला अजिबात घाई नव्हती. विरोबाचं असं सावकाशपणे गुंगीत जाणं त्याच्या फायद्याचंच होतं. आपलं जेवण संपवून जयरामने विरोबाला हाक मारली. बळेच थोडंसं हलवून त्याला उठवण्याचा प्रयत्न केला. परंतु दारूच्या नशेतला विरोबा गाढ झोपी गेला होता. तो शुद्धीत नाही, हे पाहून जयरामला हायसे वाटले. त्याने चटकन खिश्यातून कात्री काढली आणि अतिशय सावधपणे विरोबाच्या डोक्याला स्पर्श न करता हळूच त्याच्या मागील भोवऱ्याजवळचे केस अधांतरीच उडवले.
तिथून उठत जयराम तडक आत आला. अर्धे काम तर फत्ते झाले होते. आता वीणा मावशीला धडा शिकवायचा होता. विरोबा तर बेशुद्ध असल्याने त्याला रोखणारे आता कुणीच नव्हते. जयराम सरळ वीणा मावशीच्या खोलीत शिरला. वीणा मावशी पलंगावर आडवी पडली होती. जयरामची चाहूल तिला लागली.
"कोण.. जयराम...?" वीणा मावशीने विचारले.
"हो.. थेरडे... जयरामच... तूला कायमची अद्दल घडवायला आलोय मी..." जयरामच्या आवाजात कमालीचा द्वेष होता.
त्याची धमकी ऐकून वीणा मावशीच्या काळजाचा ठोकाच चुकला. वीणा मावशी मोठ्याने ओरडणारच होती परंतु तोपर्येंत जयरामने तिचे तोंड दाबले. बाजूच्या आरामखुर्चीवर वीणा मावशीला बांधून जयरामने तिचे तोंड कापडाच्या बोळ्याने बंद केले.
"म्हातारे.. माझ्या ललिताला मारलस तू.. आता तूझा शेवट सुद्धा तसाच भयानक होईल बघ.." जयरामने असे बोलत वीणा मावशीच्या केसांवरून कात्री फिरवली. तिच्या खोलीचे दार बाहेरून बंद करत जयराम तळघराच्या दिशेने निघाला. त्याच्या एका हातात विरोबाचे केस तर दुसऱ्या हातात वीणा मावशीच्या केसांची बट होती.
तळघराचा दरवाजा जसजसा जवळ येऊ लागला तसतसे जयरामच्या हृदयात धडधड वाढू लागली. आतापर्येंत दाखवलेले साहस कुठेतरी कमी होऊ लागले होते. काही भलतेच तर नाही ना घडायचे, असा विचार मनात यायला आणि तळघराच्या दारासमोर तो पोहचायला एकच वेळ साधून आली. जे होईल ते होईल पण या दोघांना संपवून बंगला हस्तगत करायचाच, असा विचार मनाशी पक्का करून जयरामने तळघराचा दरवाजा हळूहळू उघडला.
तसा काळाकुट्ट अंधार त्याच्या डोळ्यांसमोर आला. पण जयरामला त्याची तमा नव्हती. त्याने सोबत टॉर्च आणला होता. टॉर्च पेटवून जयरामने खाली जाणाऱ्या पायऱ्यांवरून उतरायला सुरुवात केली. एक एक पाऊल तो जपून टाकत होता. तळघरातल्या प्रत्येक कोपऱ्यावरून टॉर्चचा प्रकाश फिरत होता. कुठून काही चाहूल लागतीय का.. जयरामचे कान टवकारले होते. अतिशय सावध राहून तो तळघराचं निरीक्षण करीत खाली आला.
तळघर पूर्णतः रिकामे होते, त्यामुळे जयरामच्या जीवात जीव आला. आपले काम पटकन संपवून तिथून लगोलग निघण्यासाठी जयराम पुढे सरसावला. ललिताचे केस ज्या टेबलवर त्याला सापडले होते, तो एकुलता एक टेबल त्याच्या समोर होता. टॉर्चच्या प्रकाशात जयरामने विरोबा आणि वीणा मावशी यांची खूण म्हणून आणलेले केस तिथे ठेवले आणि मागे फिरलाच होता की...
"धाप्प...."
एक जबरदस्त प्रहार जयरामच्या तोंडावर झाला. आघात इतका प्रचंड होता की जयरामच्या ओठांतून रक्त बाहेर आले. जयराम चार पावलं मागे जाऊन खाली पडला. पण एवढ्यातूनही त्याने हातातला टॉर्च सोडला नव्हता. सावरत त्याने टॉर्चचा प्रकाश मागच्या दिशेकडे फिरवला आणि त्याला धडकीच भरली. अविश्वासाने डोळे फाडून तो तिकडे पाहत होता.
त्याच्या नजरेसमोर विरोबा उभा होता. जराही न हलता.. एकदम ठणठणीत.. चेहऱ्यावर प्रचंड कठोरपणा.. आणि नजरेत अंगार.. विरोबाच्या मागे वीणा मावशीदेखील होत्या. हे असे कसे घडले जयराम आश्चर्यचकित होऊन त्यांच्याकडे पाहतच राहीला.
"जयराम.. असल्या चार बाटल्यांनीसुद्धा मला काही होत नाही.." विरोबा कडक आवाजात म्हणाला.
"म्हणजे.. मला फसवण्यासाठी तुम्ही नाटक केलं हे.." जयराम अडखळत विचारू लागला.
"अहं.. तूला फसवण्यासाठी नाही.. तुझ्या मनात किती विष भरलंय हे पाहण्यासाठी नाटक केलं आम्ही..." वीणा मावशीने थंड प्रतिसाद दिला.
जयराम काही क्षण गोंधळला.. पुढे काय करायचे त्याला काहीच सुचत नव्हते. तितक्यात समोरील भिंतीवर पडलेल्या विविध चित्रविचित्र भेगांमधून ते पातळसर, लिबलिबीत, काळवटलेलं द्रव्यरुपी असं बाहेर येऊ लागलं. दिसायला अतिशय चिकट आणि काळसर असा तो पदार्थ. चिरा पडलेल्या वेगवेगळ्या भेगांमधून तळघरात आलेलं ते बघताबघता एकत्र होऊन आपला आकार साकारू लागलं. एका ठोस काळ्या आकृतीत त्याचं रूपांतर झालं आणि तिच्याकडे पाहत जयराम मनातल्या मनात भेदरला.
पण ही भीती त्याच्या मनावर काहीकाळच रेंगाळली. अचानक त्याच्या मनात बचावाचा तो विचार आला आणि तो स्वतःशीच हसला.. जणू आपल्याला इथे काहीच धोका नसल्याचे भाव त्याच्या चेहऱ्यावर होते. आणि आपल्या विजयी स्वरांत विरोबा आणि वीणा मावशीकडे पाहत जयराम बोलू लागला...
"तुमच्या नाटकाचा काहीच फायदा झाला नाही.. तुम्ही दोघेही एक गोष्ट विसरताय.. मी तुमचे सत्य अगोदरच जाणले होते.. या तळघरात तुमच्या दोघांचे केस मी ठेवले आहेत.. त्यामुळे तुम्ही दोघेही आता वाचू शकणार नाही.."
विरोबाने एक क्षण मागे वीणा मावशीकडे पाहीले. यावर प्रतिक्रिया म्हणून वीणा मावशी म्हणाली,
"जयराम.. अर्धवट माहिती नेहमीच आपला घात करते.. ही शक्ती कधी तिच्या मालकावर उलटते का, याचा शोध तू कुणा जाणकार माणसाकडून अगोदर घ्यायला हवा होतास.. तेव्हा तूला याचे उत्तर मिळाले असते.. मुर्खा.. ही शक्ती माझ्या रक्षणासाठी आहे.. माझे केस इथे ठेवल्याने ती मला त्रास देऊ शकत नाही.. पण हा तुझे केस मात्र माझ्याकडे अगोदरपासून आहेत.. जसे ललिताचे होते. तिलासुद्धा तळघरात जायची हौस होती. माझ्याकडे नव्याने कामाला आलेल्या माणसांवर मी सहजासहजी कसा विश्वास ठेवणार.. म्हणून विरोबाकडून मी अगोदरच हे काम करवून घेतले होते.." असे म्हणत वीणा मावशीने पुढे येऊन आपल्या हातातील लाल कापडात झाकलेले जयरामचे केस टेबलावर ठेवले.
त्यावर चिडलेला जयराम त्वेषाने वीणा मावशीवर धावून आलाच होता परंतु विरोबा त्याला आडवा गेला. विरोबाचा आणखी एक तडाखा पडताच जयराम जमिनीवर कोसळून लोळू लागला. वीणा मावशीला घेऊन विरोबा माघारी फिरला आणि पायऱ्या चढून वर जाऊ लागला. वेदनेने कळवळत असलेला जयराम त्यातूनही अडखळत बोलत होता..
"अरे.. मग या विरोबाला तरी मरू दे.. त्याची खूण तर मी इथे ठेवलीय ना.. तो तर मालक नाही ना इथला..."
शेवटच्या पायरीवर असलेल्या वीणा मावशीची पाऊले थबकली. चाचपडत तिने विरोबाच्या डोक्याला हात लावला.. जयराम उत्सुकतेने तिकडे पाहत होता. विरोबाच्या डोक्यावरचा विग काढून जयरामकडे फेकत वीणा मावशी स्वतःशीच हसली.
"केस काढताना जरा घट्ट पकडून तरी पाहायचे ना.. केस खरे आहेत की नाहीत ते..." विरोबाचा आवाज तळघरात घुमला आणि पाठोपाठ दरवाजा बंद झाला. जयरामच्या चेहऱ्यावर साफ निराशा पसरली.
तळघर अंधारात झाकोळले गेले. तुडुंब काळोखात बुडाल्यासारखे जयरामला वाटले. जणू या अंधाररुपी डोहात आपण गटांगळ्या खात आहोत असा भास जयरामला होऊ लागला. मनात प्रचंड भीती दाटल्याने तो पिसाटल्यासारखा मोठमोठ्याने आरोळ्या मारू लागला. कुठून काय येईल कशाची शाश्वती देता येत नव्हती.
तितक्यात त्याच्या पायाला कसलासा थंड स्पर्श जाणवला. ते काय असावं याचा अंदाज जयरामला होताच. जयराम उठू लागला.. पण त्याला शक्य होत नव्हते. तो स्पर्श त्याला नको होता, परंतु जाऊन जाऊन जाणार तरी कुठे.. तळघर बंदिस्त होते. हळूहळू त्याचे सर्वांग जखडले जाऊ लागले. जयराम जमीनीवर आडवा पडला आणि तळघरातील सावलीतून परिवर्तीत झालेल्या त्या ठोस काळ्या आकृतीचे धुड त्याच्या अंगावर बसले.
छातीवर न पेलणारा वजनी दाब आल्याने जयरामला श्वास घेण्यात अडथळा होऊ लागला. हळूहळू तो दाब वाढतच गेला आणि जयरामच्या तोंडातून रक्त बाहेर येऊ लागले. त्याच्या किंकाळ्या तळघरात घुमू लागल्या. कडकड आवाज करीत बरगड्या फुटू लागल्या आणि जयरामने प्राण सोडला. मृत्यूचे अतिशय भयानक स्वरूप जयरामच्या वाट्याला आले होते.
आपले काम संपवून तळघरातली सावली पुन्हा तिथल्या भिंतीच्या भेगांमध्ये जाऊन विसावली. जयरामच्या मृतदेहाची विल्हेवाट लावल्यानंतर काही दिवस गेले.
एका सकाळी विरोबा बाजारातून सामान घेऊन आला तेव्हा वीणा मावशी कुणा जोडप्यासोबत बोलत होती. विरोबाची चाहूल लागताच ती म्हणाली,
"हा विरोबा सध्या सर्व सांभाळतो.. आजपासून घरातली कामं तुम्ही पहा.. आपले काम चोखपणे करा.. आणि लक्षात ठेवा, तळघरात कधीही जाऊ नका.."
वीणा मावशीचे बोलणे ऐकून विरोबा गालांत हसला.. बाहेरून येणाऱ्या हवेमुळे त्याच्या नव्या विगमधील केस भुरभूरत होते.
समाप्त
पोस्ट्स
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत: