बाई वाड्यावर या...

   पश्चिम घाटातल्या मंत्रमुग्ध करणाऱ्या वाटा, सह्याद्रीच्या डोंगरदऱ्या, जैवविविधतेची कहाणी सांगणारी जीवसृष्टी... त्या रात्री सगळं काही काळोखात झाकोळून गेलं होतं. मोठमोठाले काळे पहाड छाती बाहेर काढून मख्खपणे उभे होते. त्यांच्या अंगाखांद्यांवर डोलणारी झाडेझुडपे फांदया हलवत एकमेकांशी कुजबुज करत होती. सर्वत्र काळाकुट्ट अंधार दाटून आला होता.

  घाटातील रस्त्यावरची वाट एखाद्या भल्यामोठ्या अजगरासारखी नागमोडी वळणे घेत अंधारात जाऊन गुडूप होत होती. त्याच वाटेवरून एक पांढरी मोटार घाटाचा अंदाज घेत सावधपणे पुढे जात होती. मिट्ट काळोख, आसपास घनगर्द झाडी, निर्जन रस्ता, मैलाचे चमकणारे दगड आणि हवेतल्या थंड लहरी गडद वातावरणनिर्मिती करत होत्या. रस्त्याच्या कडेला उभ्या झाडांवर गडद हिरवा रंग पसरला होता. गाडीतला मंद उजेड देणारा दिवा ओरडून सांगत होता, की गाडी चालवणारा एकटा नव्हता.

 बाजूला बसलेल्या तिच्या नवऱ्याची तमा न बाळगता तो बिनधास्तपणे सळसळत तिच्या अंगावर येत होता. तिच्या शरीरभर बेछूटपणे स्पर्श करत होता. तिचे केस भुरभूर करत मागे उडत होते, जणू तो तिच्या माथ्याचं चुंबन घेण्याचा प्रयत्न करत होता. आपल्या बेफाम चालीने तो कपाळावरून ओघळत तिच्या गुलाबी गालांवरून घसरत ओठांवर येऊन स्थिरावत होता. त्याच्या स्पर्शाने तिचा रोमरोम प्रफुल्लित होत होता. या जाणीवेने होणारा हर्ष तिच्या मंद हसण्यातून प्रकट होऊ लागला. तिचा नवरा मात्र स्तब्ध होऊन तिच्याकडे पाहतच राहीला. 

 वारा आज भलताच खट्याळपणे वागत होता. गाडीची खिडकी अर्धी उघडी करून नीता अंगावर येणाऱ्या वाऱ्याला झेलत होती आणि तो एखाद्या उतावळ्या प्रियकरासारखा तिला आपल्या कवेत घेण्याचा प्रयत्न करत होता. एका हाताने स्टीअरिंग सांभाळत राज दुसऱ्या हाताने सिगारेटचे झुरके ओढत होता. त्याची नजर समोरच्या रस्त्यावर आणि अधूनमधून बाजूला बसलेल्या नीताकडे होतीच. नीताच्या चेहऱ्यावरील हास्यामुळे राजदेखील प्रसन्न होता.

  मधुचंद्राच्या कल्पना महाबळेश्वरला निघालेल्या त्या नवविवाहित जोडप्याच्या मनात गुदगुल्या करत होत्या. राज जरी शांतपणे गाडी चालवीत असला तरी एक बाब मात्र त्याच्या नजरेतून सुटली नव्हती. बऱ्याच वेळापासून त्याच्या आसपास इतर एकही वाहन फिरकले नव्हते. खरेतर हा रस्ता कधी निर्जन असणे शक्यच नव्हते. इथून रोज शेकडो प्रवासी प्रवास करायचे.. मग आपण वाट चुकलो तर नाही ना..?

 राजच्या मनात शंका आली. परंतु दुसऱ्याच क्षणी त्याला आईचे वाक्य आठवले. अमावस्येच्या रात्री कुणी उगाच प्रवास करत नाही.. राजने बेत बदलावा म्हणुन ती म्हणाली होती. असं वाटतंय, याचमुळे इतर प्रवासी आले नसावेत.. राज स्वतःशीच हसला. बरंय.. तेवढंच तिकडे जास्त गर्दी होणार नाही.. आणि मधुचंद्राची रंगत आणखीनच वाढेल. राज आपल्याच विचारांत मंद हास्य करत होता.

 त्याच्या चेहऱ्यावरचा आनंद नीताच्या मनाला सुखावत होता. तिच्या गालावरची खळी अधिकच खुलली आणि त्याचवेळी दोघांची नजरानजर झाली.

 "मला माहीत आहे, मनात काय चाललेय ते.. सध्या समोर लक्ष ठेवा.." नीता प्रेमळ आवाजात म्हणाली.

 आपल्या मनातले विचार बाजूला सारत राजने तिच्याकडे पाहीले आणि बोलू लागला..

 "प्रयत्न करतोय गं खूप.. पण तू बाजूला आहेस, म्हणून समोर लक्षच ठेवता येतं नाहीय बघ मला.."

 असं म्हणत राजने सिगारेट बाहेर फेकत नीताच्या खांदयाभोवती हात टाकला आणि तिला आपल्या बाहुपाशात ओढले.

 "काय करताय.. अहो अजून हॉटेल यायचंय.. असं आहे तर मी मागेच जाऊन बसते.." नीताने राजच्या दणकट हातापासून सुटका करण्याचा प्रयत्न केला आणि भावनांचा आवेग सांभाळता न आल्याने गडबडलेल्या राजचे गाडीवरचे नियंत्रण सुटले. गाडी हेलखावे खाऊ लागली आणि नीता ओरडतच पुन्हा सीटला पकडून बसली.

 उताराकडे वळणाऱ्या गाडीतून मान बाहेर काढत राजने आपल्या उजव्या हातातले स्टेअरिंग जोरात फिरविले.. अगदी थोडक्यात गाडी खाली पडतापडता वाचली. परंतु गाडी आता उताराच्या वळणावरून खाली जाऊ लागली होती.. ब्रेक लागायचे नाव घेत नव्हते.. घटकाभरातच राजने कसेबसे गाडी कंट्रोलमध्ये आणली. परंतु तोपर्येंत त्या चुकीच्या वळणावरून गाडी बरीच खाली आली होती. राजने इंजिन बंद केले. उतार संपून गाडी सपाट रस्त्याला लागली तेव्हा आपोआप तिचा वेग कमी झाला आणि झटके देत गाडी आपोआप एका जागी थांबली.

 राजने भीतीचा आवंढा गिळला. डोळे गच्च मिटलेल्या नीताचे अंग थरथरत होते. तिला धीर देण्यासाठी राज तिला स्पर्श करत म्हणाला..

 "नीता... सर्वकाही ठीक आहे.. शांत हो.."

 नीताने डोळे उघडले..

 "राज.. मला तर वाटलेले की संपलेच आता सगळे..." राजला बिलगत तिला म्हणाली.

 "ठीक.. ठीक.. सगळं ठीक आहे..." राजने तिला सावरले आणि गाडी सुरु करू लागला.

 पण हे काय... गाडी सुरूच होत नव्हती... राजने चार-पाच वेळा प्रयत्न करून पाहीले.. पण इंजिन सुरु होत असल्यासारखा आव आणून पुन्हा बंद पडायचे. नीता हताशतेने राजची धडपड पाहत होती. राजला त्याच्या प्रयत्नात यश येत नव्हते, त्यामुळे तिने आपला चेहरा दुसऱ्या बाजूला वळवला.

 खिडकीतून बाहेर पाहताना तिचे डोळे आपोआप विस्फारले गेले.. समोरचा देखावा एका नजरेत सामावत नव्हता. भयाण.. भकास.. आणि जुनाट अशी वास्तू नीताच्या अगदीच समोर एखाद्या राक्षसासारखी उभी होती. त्यांची गाडी अगदीच एका वाड्याच्या मुख्य प्रवेशद्वाराजवळ येऊन बंद पडली होती. त्या वाड्यातील वरच्या मजल्यावरच्या दोन खिडक्या डोळे वटारून पाहत असल्याचा भास होत होता. त्या खिडकीरूपी डोळ्यांत कसलीतरी भूक जाणवत होती. अनोखे संमोहन नीताच्या नजरेला बांधून ठेवत होते. नीता एकटक त्या खिडक्यांकडे पाहत होती. किती वेळ.. तिचं तिलाच कळले नाही.

 "नीता..." राजच्या हाकेसरशी नीता दचकून भानावर आली. गाडीच्या बाहेर आलेला राज तिच्या खिडकीशेजारी उभा होता. तिने डोळे चोळत त्याच्याकडे पाहीले.

 "उठा मॅडम.. कधीच्या झोपल्यात.. गाडी सुरु होणार नाही.. मॅकेनिक बोलवावा लागेल.. किंवा सकाळ होईपर्येंत वाट पाहावी लागेल.." राज खेदाने म्हणाला.

 त्याचं वाक्य ऐकून नीताची झोपच उडाली.

 "काय.. अहो पण आपण कुठे आहोत..? मॅकेनिक कुठे भेटेल..? आणि रात्रभर आपण काय करायचं..? तुम्ही कुठे जाऊ नका मला सोडून.. हवं तर गाडीतच आजची रात्र घालवूया का..?" नीताने भरभर प्रश्नांची सरबत्ती केली.

 "अगं.. हो.. हो.. दम खा जरा.. तूला एकटीला सोडून मी कुठेही जाणार नाही.. आणि हो.. विचार तर चांगला आहे तुझा.. तू आणि मी.. रात्रभर आपल्या गाडीत.. मधुचंद्र एकदम बहारदार होऊन जाईल.." राज फिरकी घेत म्हणाला.

 "प्रसंग काय आणि तुमचं चाललंय काय..?" नीताच्या आवाजात हलकासा राग आणि भीती होती.

 "अगं.. प्रसंग असा आहे म्हणून तर बोलतोय मी.. मागच्या सीटवर तू आणि मी..." त्याचं वाक्य अर्धवटच राहीलं. नीताने त्याच्या तोंडावर हात ठेवला.

 "श्श.... तुमचं आपलं भलतंच..."

 नीताच्या चेहऱ्यावर हसू पाहून राज काहीसा निश्चिन्त झाला.

 "बरं.. बाहेर ये जरा.. पाय मोकळे कर.. अगं हा वाडा बघ.. मी मघापासून विचार करतोय हाक मारावी आत.." बाजूच्या त्या वाड्याकडे पाहत म्हणाला.

 तसे नीता गाडीचा दरवाजा उघडून बाहेर आली. तिचा गोरापान रेखीव चेहरा अंधारातही उजळून दिसत होता. बाहेर गारवा जास्तच जाणवत होता. आपल्या हिरव्यागार साडीच्या पदराने अंग झाकत तिने हातांचे तळवे एकमेकांवर घासले. समोर वाड्याकडे पाहताना तिच्या कोरलेल्या भुवया मधूनच उंचावल्या. पाणीदार डोळ्यांत भीतीचे भाव दाटून आले होते. मनावर एकप्रकारचे विलक्षण दडपण आले होते.

 "बाई.. वाड्यावर या...." नीताच्या कानात ते दबक्या आवाजातले शब्द पडले आणि तिच्या अंगभर सरसरून काटा आला. भीतीची एक अनामिक लहर तिच्या सर्वांगावरून दौडत गेली.. पण क्षणभरच..

तिने राजकडे पाहीले.. तो शांतपणे तिलाच न्याहाळत होता. कदाचित आपल्याला भास झाला असेल.. नीताने मनाची समजूत घातली.

नकळत तिच्या गुलाबी ओठांतून शब्द बाहेर पडले..

  "नको.. त्यापेक्षा आपण गाडीतच रात्र घालवू.. हा वाडा काही मला ठीक वाटत नाही.. आणि उगाच आपल्यामुळे कशाला कुणाच्या झोपा मोडायच्या.." नीता स्पष्टपणे म्हणाली.

 "अगं हो.. मी फक्त विचारले.. असो, ते बघ त्या तिकडे प्रकाश दिसतोय.. बहुतेक वस्ती असावी.." राजने विरुद्ध बाजूला बोट दाखवून इशारा केला.

 खरेच रस्त्यापलीकडे वस्ती होती. रात्रीच्या काळोखातसुद्धा तिकडून येणाऱ्या बारीकश्या प्रकाशात काही घरांचे आकार दिसत होते.

 "थांब.. मी पाहून येतो लगेच.." राज इतकेच म्हणाला आणि नीताने जवळजवळ त्याच्या बाजूलाच उडी मारली. तिच्या कानावर नुकतीच कसलीशी कुजबुज पडली होती.

 "नाही.. अजिबात नाही.. गेलो तर दोघे सोबत जाऊ..." घाबरलेली नीता अडखळत म्हणाली. आता तर तिला दरदरून घाम फुटला होता.

 भेदरलेल्या नीताला राजने सावरले.

 "काय गं.. घाबरतेस काय इतकी.." राजने विचारले.

 "इथे कुणीतरी आहे... काहीतरी आहे इथे.. तुम्हाला काही ऐकू आलं नाही का..? ही जागा चांगली नाही.. आपल्याला इथून निघायला हवं.." नीताने एका दमात आपली शंका व्यक्त केली.

 यावर राज गंभीर झाला.

 "नीता, इथे आपण दोघेच आहोत.. आणि काय ऐकलेस तू.. मला कसलाच आवाज नाही आला.."

 "अहो, खरं सांगतेय मी.. आवाज आला.. कुणीतरी मला बोलावतंय..." नीता शब्दांची जुळवाजुळव करून सांगत होती. तिच्या मनाची घालमेल स्पष्ट दिसत होती.

 पण तिचं सांगून संपताच राज मात्र जोरजोरात हसू लागला.

 "हीहीही.. अगं, माझी असली बाहुलीसारखी सुंदर बायको दिसल्यावर कोणाचाही जळफळाट होईल.. इथलं एखादं भूत तुझ्या रूपावर फिदा झालं वाटतंय.." असे बोलत राज हसत सुटला.

 "राज मी मस्करी करत नाही..." चिडलेल्या नीताच्या स्वरांत राग होता. आपला नवराच आपली खिल्ली उडवतोय हे पाहून तिचा पारा जास्तच चढला होता.

 तिचे कठोर शब्द ऐकून राज मात्र एकाएकी हसण्याचा थांबला. नीताच्या मुखातला आपला एकरी उल्लेख प्रकरण गंभीर आहे हेच दर्शवित होता. नीताच्या खांद्यांना हलवत तो तिला धीर देऊ लागला.. तितक्यात बाजूच्या झाडीत काहीतरी धडपडल्याचा आवाज आला.

 राज आणि नीता दोघेही त्या दिशेला पाहू लागले. परिसरात बराच काळोख पसरलं होता. अंधारात थोड्या अंतरावरचेसूद्धा काही नीट दिसत नव्हते. परंतु झाडीत कोणीतरी धुडगूस घालत होते. समोरच्या झाडीतून कुणीतरी वेगाने बाहेर येत होते. कुणीतरी रागारागात प्रचंड आकांडतांडव करत होते. क्षणाक्षणाला तो आवाज जवळ येऊ लागला होता. राजने सावध पवित्रा घेतला. श्वास रोखून तो झाडीच्या दिशेने पाहत होता. नीता घाबरून राजच्या मागे उभी होती. परंतु वेळप्रसंगी जे असेल त्याच्यावर झडप घालण्याची तिचीही तयारी होती. 

 आणि समोरून येणाऱ्या संकटाशी दोन हात करण्यास सज्ज असलेल्या त्या जोडप्याच्या मागे तो भयाण, भकास वाडा स्तब्धपणे उभा होता. तितक्यात समोरच्या झाडीतून वेगाने बाहेर आलेल्या जंगली डुकराची झेप राजच्या पुढ्यात पडली. सगळे अंदाज धुडकावून लावत त्या रानटी जनावराने राजवर जोरदार मुसंडी मारली आणि अचानक झालेल्या या हल्ल्याने राज बावचळला.

 मागे असलेल्या नीताचा तोल गेला आणि ती वाड्याच्या प्रवेशद्वारावर जाऊन धडपडली. तिचा तो एक स्पर्श.. गंजलेल्या त्या प्रवेशद्वाराने परिसरात कर्णकर्कश्य आवाजाने किंकाळी फोडली आणि हळूहळू मागे सरकत त्याने आपल्या आधारावर असलेल्या नीताला वाड्याच्या हद्दीत आणले. वाड्याच्या हद्दीत जणू कोलाहल माजला. आतापर्येंत चिरनिद्रा घेणारे तिथले वातावरण भारावून गेले. अचानक झपाटून गेल्यासारखी वटवाघूळे चित्कार करत डोक्यावर घोंगावू लागली. वाड्यातील खिडक्यांची तावदाने एकमेकांवर आपटू लागली.

 नजरेसमोर बघताबघता झालेला हा बदल पाहून जमिनीवर पडलेल्या नीताने एक जोरदार किंकाळी सोडली.

 "राज......"

  अंगावर आलेल्या रानटी जनावराला कसेबसे पळवून लावत राज उठण्याचा प्रयत्न करू लागला. त्याच्या अंगावर ठिकठिकाणी जखमा झाल्या होत्या. नीताला पाहण्यासाठी तो उठलाच होता की.. त्याच्या कानावर नीताची आर्त साद ऐकू आली. वाड्याच्या परिसरात जमिनीवर पडलेल्या नीताकडे पाहून त्याच्या अंगात जोश संचारला तर खरा पण तिच्यापर्येंत पोहोचण्याअगोदरच वाड्याचे प्रवेशद्वार बंद झाले होते.

 आतून येणारे आवाज हळूहळू कमी होत पूर्णपणे नाहीसे झाले. पुन्हा एकदा भयाण शांतता पसरली. राज वाड्यात प्रवेश करण्यासाठी शक्य तितके प्रयत्न करत होता परंतु मुख्य प्रवेशद्वार आपली कामगिरी चोख बजावत होते.

 "बाई.. वाड्यावर या...."

 त्या चिरक्या भेसूर आवाजाने वर घोंगावणारी वटवाघुळे क्षणात पांगली. नीताने तो आवाज स्पष्ट ऐकला आणि तिचे अवसानच गळाले. झटका लागल्यासारखे ती एकटक आवाजाच्या दिशेने पाहत होती.

 "बाई.. वाड्यावर या..."

 आवाज वाड्याच्या आतून येत होता. नीताच्या हृदयाची स्पंदने वाढली होती. डोळ्यांतून अश्रुंच्या धारा वाहत होत्या. शरीर थरथर कापत होते. काळीज कोणत्याही क्षणी बाहेर पडेल असे वाटत होते. हा मानवी प्रकार नाही हे तिने ओळखले होते. यातून बाहेर पडण्यासाठी धडपड तर करावीच लागणार होती. नीता उठली आणि मागच्या दिशेने पळाली. मुख्य प्रवेशद्वार उघडण्याचा प्रयत्न करू लागली. राजच्या नावाने साद घालू लागली. तिला कसेही करून इथून बाहेर निघायचे होते.

 तितक्यात त्या भयानक आवाजाने वाडा पुन्हा दुमदुमला..

 "बाईई.... वाड्यावर या......" त्या आवाजात प्रचंड क्रोध होता. जणू हपापलेल्या माणसासमोर त्याच्या पसंतीचे ताट द्यावे आणि त्याला खाण्यास मनाई केली असावी. हा त्याच प्रकारातला राग होता.

 ती कठोर आज्ञा ऐकताच नीताच्या काळजात धस्स झाले. तिने आपला निकराचा प्रयत्न सुरुच ठेवला आणि बाई दाद देत नाही हे पाहून वाड्याचे आतले दार उघडले गेले. बिजागऱ्यांची कारकुर कानात चिरत गेली. नीताने मागे वळून त्या दाराकडे पाहीले.

 उघडलेल्या दारातून वावटळीच्या रूपात एक भयंकर वादळ झंझावाताप्रमाणे तिच्याजवळ आले आणि तिच्या पायाला पकडून फरफटत आत घेऊन गेले. बेछूटपणे तो तिच्यावर तुटून पडला आणि तिच्या काळीज गोठावणाऱ्या किंकाळ्या वाड्यात घुमत राहील्या.

 ***

 गाडीत बसत राजने किल्ली फिरवली. आश्चर्य म्हणजे पहिल्याच प्रयत्नात गाडी सुरु झाली. "हरामखोर..." राजने एक शिवी हासडली आणि गाडी मागे घेत गिअर टाकला.. वाड्याच्या प्रवेशद्वाराविषयी त्याच्या मनात संताप होता, डोळ्यांत आग होती. मनाचा निर्धार करून राजने वेगाने गाडी त्या प्रवेशद्वारावर ठोकली. प्रचंड मोठा आवाज झाला.. त्या धक्क्याने राजलाही बराच मार लागला.. डोक्यातून वाहणाऱ्या रक्ताकडे दुर्लक्ष करत त्याने मान वर करून पाहीले..

  त्याच्या या प्रयत्नानंतरही ते प्रवेशद्वार त्याच्यावर हसल्यासारखे भासले.

 तितक्यात वस्तीच्या दिशेकडून काही बायामाणसे धावत तिथे आली. जखमी राजला त्यांनी आधार देऊन बाहेर काढले आणि विचारपूस केली. राजने घडलेला सारा प्रकार सांगितला. यावर वस्तीतल्या लोकांची प्रतिक्रिया ऐकून मात्र त्याचे डोळे पाणावले.

 वस्तीतल्या लोकांच्या म्हणण्यानुसार वाड्यातल्या रंगरावाची वाईट नजर वस्तीतल्या बायकांवर होती. त्याची पत्नी चंद्रा वस्तीतल्या गरीब बायांना भुलवून वाड्यावर नेत असे आणि रंगरावाची हौस भागवत असे. आपल्या पैश्याच्या जोरावर कुणी आपल्याविरोधात जाणार नाही याचा दांडगा विश्वास रंगरावाला होता. हळूहळू त्याची भूक वाढत गेली आणि शेवटी चिडलेल्या वस्तीने वाड्यात घुसून रंगरावाला जिवंत जाळले. पळून जाणाऱ्या त्याच्या पत्नीचा पाय घसरून ती वाड्याबाहेरील विहिरीत पडली आणि मेली.

 रंगराव संपताच वस्तीने सुटकेचा निःश्वास सोडला परंतु त्यांचा आनंद फार काळ टिकू शकला नाही. रंगराव पिशाच्च रूपात पुन्हा वाड्यात परतला आणि आता रात्रीअपरात्री चुकून वाड्यात गेलेल्या बायकांची आपल्या अतृप्त वासनेसाठी शिकार करतो. पिशाच्चाशी सामना कसा करणार..? ते जनावरसुद्धा भुलवण्यासाठी टाकलेला फास असतो. त्यामुळे वस्तीतले लोक रात्रीचे इकडे फिरकतसुद्धा नाहीत. त्याच्या तावडीत सापडलेली बाई दुसऱ्या दिवशी वाड्याबाहेर मृतावस्थेतच सापडते.

 हे सर्व ऐकून राज हतबल झाला होता. नीता परत येईल याची अजिबात आशा नव्हती. कमीतकमी तिचा मृतदेह तरी मिळेल या अपेक्षेने राज तिथेच वाड्याबाहेर बसून राहीला. वस्तीतल्या लोकांनी त्याला सोबत येण्याचा आग्रह केला परंतु त्याने नकार दिला. वस्तीतले लोक त्याचे सांत्वन करून निघून गेले.

 रात्रीचे दोन प्रहर संपून तिसऱ्या प्रहराला सुरुवात झाली होती. जखमी राज बराच थकला होता. सरकत सरकत तो एक दगडी कट्ट्याला पाठ टेकवून बसला. जड झालेले डोळे बंद होऊ लागले होते.

 तितक्यात...

 त्याच्या कानात तो बारीक आणि किनरी स्वर घुमला...

  "गड्या... विहिरीत येतो का..."

समाप्त

निलेश देसाई

ऐका : बाई वाड्यावर या...