देवमाणूस : सरकारी इस्पितळ आणि अपघाताचे गूढ
खेडेगावाचा परिसर, आसपास घनगर्द झाडी, निर्जन आणि सुनसान रस्ता, बाहेरून कानात शिरणारी थंड हवा आणि मेंदुवर चढू लागलेली ओल्ड मंक.. अंधारलेल्या वाटेवरून ती गाडी भरधाव वेगात रस्ता कापत होती. काळोखात झाकलेला तो तेवढाच एक परिसर होता, त्यापुढे पक्की सडक लागणार होती. खिडकीतून आत येणारी वाऱ्याची झुळूक डोळ्यांवर धुंदी आणू पाहत होती.. आणि एकाएकी समोर काहीतरी आलं.. गाडी नियंत्रणात आणेपर्येंत त्याला उडवलं होतं.. गाडीचा वेग कमी झाला परंतु गाडी तिथे न थांबता काहीशी पुढे निघून गेली. नशा केव्हाचीच उतरली होती, आता मनात धास्ती होती. ड्रायव्हर सीटवर बसलेली व्यक्ती काहीवेळ तिथेच बसून विचार करू लागली.
सरकारी इस्पितळाबाहेरच्या दिव्याचा धुरकट प्रकाश आवारात पडला होता. प्रवेशद्वाराशेजारील खुर्चीवर म्हातारा सुरक्षारक्षक डुलक्या घेत होता. आत जाणाऱ्या पायऱ्या समोरच होत्या. सरकारी इस्पितळ असलं तरी अगदीच काही दुरावस्था नव्हती. हा पण एक दोन खिडक्यांच्या फुटलेल्या काचा, कोपऱ्यात पान खाल्ल्याचा पुरावा म्हणून मारलेल्या पिचकाऱ्या आणि कुठे कुठे वापरून फेकलेला रुग्णालयाशी संबंधित कचरा, हे सर्व साफ दर्शवित होतं की ते एक खेड्यातलं सरकारी इस्पितळचं होतं.
वेळ साधारण रात्री साडेअकराची होती. इस्पितळातलं वातावरण शांत होतं. कुठेही, कसलीही घाई नव्हती. रुग्ण आपापल्या खाटांवर झोपले होते. परिचारिका टेबलावर बसून जांभया देत होत्या. एखादी नवी रुजू झालेली मावशी शतपावली केल्यासारखे इकडून तिकडे फेऱ्या मारत होती. वॉर्डबाय लिफ्टच्या शेजारी अंथरून टाकून झोपला होता. परंतु डॉक्टर नावाचा प्राणी मात्र कुठेही दिसत नव्हता.
बाबू चव्हाण घाईतच आत आला, तेव्हा त्याचा पांढरा झब्बा लाल रक्ताने माखला होता. आपल्या मजबूत हातात त्याने एका जखमी इसमाला उचलले होते आणि चेहऱ्यावर चिंतेचे ढग पसरवीत तो डॉक्टरच्या नावाने ओरडत होता.
"डॉक्टर.. डॉक्टर..."
"हे.. कोण बोंबलतंय रे.. हॉस्पिटल हाय शांती ठेव जरा.." बाबू चव्हाणाची पहिली गाठ लिफ्टजवळ झोपलेल्या वॉर्डबायशी पडली. त्याने मिटल्या डोळ्यांनीच बाबुला इशारा दिला होता.
बाबू चव्हाण दिसायला बऱ्यापैकी दणकट असला तरी मन मात्र गरिब गायीसारखं.. वॉर्डबॉयच्या भीतीनं त्याच्या तोंडातून आवाज फुटणं बंद झालं. मग नजरेनंच तो सगळीकडे पाहू लागला. त्यानं एक नजर परिचारिकांकडे टाकली, एक खोलीत शिरणारी मावशीही त्याला दिसली. परंतु वेळ किती महत्वाची आहे, याचा अंदाज असल्याने आपल्याला कुणाकडे जायचंय हे त्याला पक्कं ठाऊक होतं.
बाबूच्या नजरेला जेव्हा डॉक्टर नावाची पाटी दिसली तसा तो हातांवर उचललेल्या इसमाला घेऊन तिकडे धावला. अजूनही रक्तस्त्राव होत असल्याने हातातला इसम कधीही बेशुद्ध पडण्याची दाट शक्यता होती. बाबूने खांद्यानेच दार आत ढकललं आणि आत शिरला. पाहतो तर, रात्रपाळीचा डॉक्टर शांतपणे बाकड्यावर घोरत होता.
"डॉक्टर, डॉक्टर.. घाई करा... नाहीतर हा मरेल.." बाबू चव्हाण पुढे जात म्हणाला.
त्याच्या आवाजाने डॉक्टरची कूस बदलली, मात्र डोळे काही उघडले नाहीत.
"डॉक्टर.. डॉक्टर... लवकर उठा.. हा बिचारा मरतोय.." बाबूचा आवाज यावेळी काहीसा वाढला होता.
बाकड्यावर अजूनही काहीच हालचाल नव्हती. शेवटी नाईलाजाने बाबूने जखमी इसमाला तिथल्या एका खुर्चीवर बसवले आणि डॉक्टरकडे जाऊन त्याला उठवू लागला.
"अम्म.. कोण आहे रे.. शांत झोपूनसुद्धा देत नाही.." कुरबुरत डॉक्टर मानकामे उठून बसला.
"डॉक्टर.. अवं बघा की.. ह्याच्याकडं.. लयं जखम झालीय.." बाबू विनवणी करू लागला.
मानकामे डॉक्टर डोळे चोळीत उभा राहीला आणि खुर्चीवर बसलेल्या त्या इसमाकडे पाहू लागला. त्याच्या कपाळावर उजव्या बाजूला खोप पडली होती जिथून रक्त वाहत होतं. छातीवर आणि मांडीवरसुद्धा काही घाव दिसत होते. चेहरा रक्तानं माखला होता. आपली नजर वळवत डॉक्टर मानकामे बाबुला आपादमस्तक न्याहाळू लागला.
"काय झालंय याला.." काहीसं वैतागत डॉक्टरने विचारले.
"कुणाच्या तरी गाडीची धडक लागली आणि अपघात झालाय डॉक्टर.. रस्तावर पडला होता म्हणून मी उचलून इथं आणलं.." बाबूने भराभरा सांगितलं.
"म्हणजे तु याला ओळखत नाहीसं..?" डॉक्टर आवाज चढवत विचारू लागला.
"नं.. न्हाय डॉक्टर.." बाबूने कचरत सांगितले. डॉक्टरचा चढलेला आवाज त्याला दाबत असल्यासारखे भासत होते.
"मग इथे कसं आणलंस.. माझी झोप उडवायला.. पोलिसांना फोन का नाही केलास..? खरं सांग, दुसऱ्या कोणाच्या गाडीने हे झालंय की तूच उडवलेस याला..?" बाबूचा पडलेला चेहरा पाहून डॉक्टर मानकामेने एकावर एक प्रश्नांची सरबत्ती केली.
ते ऐकून बाबूच्या मनात धडकीच भरली..
"डॉक्टर.. आवं असं का बोलताय.. मी खरंच सांगतोय.. आणि जखमी होता म्हणून आणलं इथं.. पोलीस काय करणार ना यात.. आणि मी कसा त्याला उडवणार.. माझ्याकडे गाडीच नाही.." बाबूच्या आवाजात भीती स्पष्ट दिसत होती.
"अशी बिनाओळखीची कुणी कुणाची मदत करत नाही.. आणि तुझ्याकडे गाडी नसेल तर नक्कीच तु पैश्यासाठी हमला करणारा भुरटा चोर असावास.. चुकून जास्त मार बसला असेल याला म्हणून खुनाचा गुन्हा अंगावर न घेण्यासाठी याला वाचवण्याच नाटक करत असशील.. बोल खरं ना.."
डॉक्टर उलटतपासणी घेत म्हणाला.
"आवं डॉक्टर.. देवाची आन घेऊन सांगतोय.. रस्त्यात अश्या अवस्थेत सापडला म्हणून मी फक्त त्याला मदत केली.. तुम्ही वेळ घालवू नका.. लवकर कायतरी करा, नायतर तो वाचणार नाय.." घाबरलेला बाबू कळकळीची विनंती करू लागला.
"अच्छा.. म्हणजे कुणाचाही जीव वाचवणारा देवमाणूस बनायला निघाला आहेस तू.. अरे जा जा.. मी आत्ताच्या आत्ता पोलीसांना फोन करत आहे.. ढुंगणावर चार दांडकी पडली की पोपटासारखं खरं बोलशील.. तसंही पोलीस केस आहे ही.. ते येतील, मगच मी पेशंटला हात लावू शकेन.." डॉक्टरने बाबुला धमकीच दिली.
आता मात्र बाबूच्या पायाखालची जमीनच सरकली. काय करावे, त्याला काहीच सुचत नव्हते. डॉक्टरने पोलिसांना आपल्याबाबत काही वाईट सांगितले तर पोलीस आपल्यालाच अडकवतील.. अशी भीती बाबूच्या मनात येऊ लागली होती.
"डॉक्टर.. असं नका करू.. आवं, घरी बायकामुलं हायत मला.. मी आजपर्यंत कधी कुठल्या लफड्यात शिरलो नाही. याला तडफडताना पाहून आपलं चांगलं काम करायला गेलो. एखाद्याला मदत करणं का गुन्हा हाय का डॉक्टर..?" चेहऱ्यावरचा घाम पुसत बाबूने आर्जव करीत विचारले.
एव्हाना डॉक्टर मानकामे त्या जखमी इसमाजवळ जाऊन उभे होते. त्याची हालचाल थांबल्याचे डॉक्टरांच्या लक्षात आले होते. बाबूच्या प्रश्नावर वैतागून त्याने बाबुलाच फैलावर घेण्यास सुरुवात केली..
"तुझ्या तर.. एकतर मध्यरात्री येऊन माझी झोपमोड करतोस.. हॉस्पिटलमध्ये गोंधळ घालतोस.. या माणसावर हल्ला करतोस.. त्याच्या मृतदेह इकडे घेऊन येतोस.. आणि वरून मलाच प्रश्नच विचारतोस.. तुझे रक्ताने भरलेले कपडे पुरावा आहेत.. की याच्यासोबत तूच काहीतरी केलेयस.. साधीभोळी माणसं इतक्या रात्रीची घुबडागत फिरत असतात का.. सांग मला..? तू थांब.. नाव सांग तुझं.. मी फोन लावतोच.."
बाबूने फक्त 'मृतदेह' हा शब्द ऐकला आणि त्याच्या डोळ्यांसमोर अंधार पसरू लागला. मनातले सगळे विचार एकाच जागी एकवटून तो शून्यात पाहत होता. मुळात बाबूचा भित्रा स्वभाव डॉक्टरने पुरेपूर ओळखून दबाव टाकला आणि बाबू त्यात अलगद अडकला.
"बोल लौकर.. नाव काय तुझं.." डॉक्टरच्या आवाजासरशी बाबू पुन्हा भानावर आला. डॉक्टर, पोलीस ही सर्व मोठी लोकं.. त्यामानाने मी किती क्षुद्र आहे.. मला यात अडकवायचं त्यांनी ठरवलंच तर आपण किती मोठ्या संकटात फसू शकतो याची जाणीव त्याला होत होती.
"अरे.. सांग ना.. नाव सांग तुझं.." डॉक्टर अक्षरशः ओरडला आणि एक क्षणही न दवडता बाबूने सरळ बाहेर धूम ठोकली. दरवाज्यात वॉर्डबायला तो धडकता धडकता राहीला.
"डॉक्टर.. काय झाले..?" दरवाज्यातूनच वॉर्डबॉयने विचारले.
"काय नाही रे.. या डेडबोडीला शवगृहात ठेवून ये.. मी रिपोर्ट बनवून ठेवतो.." डॉक्टर मानकामे शांतपणे म्हणाला. मघापासूनच्या त्याच्या त्रासिक चेहऱ्यावर आत्ता कुठे सुटकेचे भाव अवतरले होते.
पण बाबू खरंच त्या जखमी इसमाला वाचवायला तिथं आला होता की बाबूनेच त्याला मारलं होतं.. आणि आता खुनाच्या आरोपातून वाचण्यासाठी त्याला इथं आणलं होतं..? हे प्रश्न मात्र उद्भवले होते.
पुढचे दोन दिवस डॉक्टर मानकामे कसल्याश्या तणावात असल्यागत वावरत होता.कुणीतरी आपल्या मागावर असल्यासारखं त्याला वाटत होतं. लपून पाठलाग केला जात होता, दृष्टीआड पाळत ठेवली जात होती.. पण कुणी असं का करावं..? बाबू..? डॉक्टर मानकामेच्या मनात पहिला चेहरा त्याचाच आला.
डॉक्टर मानकामेला जसा बाबूवर संदेह आला, नेमका त्याच दिवसापासून बाबू रोज त्याच्या आसपास दिसू लागला. हा माणूस नेमका आहे कोण..? असा लपून पाठलाग का करतो..? त्याला काय हवे आहे माझ्याकडून..? की त्या मेलेल्या माणसाशी याचा काही संबंध असावा.. त्याच्या खुनाच्या आरोपाखाली मलातर नाही ना अडकवणार..? " डॉक्टर मानकामे चिंताग्रस्त होऊन विचार करत होता.
साधारण आठवडाभर त्या बाबूने डॉक्टर मानकामेला खूप छळलं. शेवटी एकदाचा काय तो निकाल लावूनच टाकू असं ठरवून मानकामेने पुन्हा बाबू दिसताक्षणीच त्याची गाठ घेण्याचे ठरवले.
त्या रात्री दहा वाजून काही मिनिटे झाली असतील, तेव्हा खेडेगावाच्या कच्च्या रस्त्यावरून मोटारीचा आवाज ऐकू आला. बाकी परिसर शांत, निर्जन, आणि गूढ निर्माण करणारा भासत होता. गाडीचा वेग आज सामान्यच होता. आतली व्यक्ती संपूर्ण शुद्धीत होती. गाडीच्या आवाजाबरोबरच पुढील वळणाजवळच्या झाडामागे लपलेली ती व्यक्ती रस्त्यावर येऊन उभी राहीली. तात्काळ ब्रेक दाबले गेले. सुदैवाने गाडी नियंत्रणात होती.
गाडीच्या पुढील दिव्यांच्या प्रकाशात दोघांची नजरानजर झाली. बाबू चव्हाण आणि डॉक्टर मानकामे.. एकाच्या नजरेत खुनशीपणा दिसत होता तर दुसऱ्याच्या डोळ्यांत अगतिकता.. कोण साधू आणि कोण सैतान..
बाबू चव्हाणच्या मागून सरकारी इस्पितळातला वॉर्डबॉय समोर आला. हातातल्या दंडूक्यानं त्यानं बाबूच्या पाठीवर वार केला. हात बांधलेल्या अवस्थेतला बाबू कळवळून जमिनीवर पडला. मोटारीतून बाहेर पडत डॉक्टर मानकामे बाबुजवळ जाऊ लागला.
"घ्या साहेब.. तुमच्यावर नजर ठेवून होता.. लयं डिटेक्टिव्ह बनत होता बघा.." वॉर्डबॉय कडव्या आवाजात म्हणाला.
"ह्म.. म्हणून तर तो ज्या गोष्टीचा शोध घेतोय, त्याच क्राईम स्पॉटवर यालासुद्धा संपवायचा प्लॅन केला.. हहाहा.." डॉक्टर मानकामेने कुत्सित हास्य केले.
"म्हणजे.. माझा अंदाज खरा होता.. त्या दिवशी तूझ्याच गाडीने तो माणूस मेला होता..?" जमिनीवर पडलेल्या बाबूने अडखळत विचारले.
"नाही रे मुर्खा.. गाडीच्या धडकेने तो फक्त जखमी झाला होता.. मी जाणूनबुजून उशीर केला.. मृत्यू तर हॉस्पिटलमध्ये आला त्याला.. हाहाहाहा.. त्याने मला बघितलं होतं.. आणि मी तेव्हा नशेत होतो.. मग त्याचं जगणं माझ्यासाठी धोक्याचं होतं.. तू हिरो बनायच्या प्रयत्नात यात पडलास.. आणि आता अडकलास.. आता तूलासुद्धा मरावं लागणार रे.. हाहाहाहा हाहाहा..." डॉक्टर मानकामे आपल्या कुकर्मावर प्रकाश टाकत हसू लागला.
"ह्म.. नको.. मला मारू नको.. " जमिनीवर चेहरा झाकत बाबू चव्हाण गडागडा लोळू लागला.
"डॉक्टर.. हा वेडा झालाय वाटतं.." वॉर्डबॉय डॉक्टर मानकामेकडे पाहत म्हणाला.
"हो.. आणखी गोंधळ व्हायच्या आत याला तात्काळ संपवावं लागेल.." डॉक्टर मानकामेने आपल्या खिश्यातून पिस्तूल काढत बाबूवर रोखली.
ट्रिगर ओढायचा बाकी होता आणि डॉक्टर मानकामेचा हात हवेत उंचावला.. निशाणा साधला गेला.. वॉर्डबॉयने एक आवंढा गिळला.. आणि त्याचवेळी गोळी सुटली.. छातीवर बसलेली ती एकच गोळी वार्डबॉयचा जीव घेण्यास पुरेशी होती. चेहऱ्यावर गोंधळलेले भाव घेऊन डॉक्टर मानकामे एकदा हातातल्या पिस्तूलाकडे तर एकदा वॉर्डबॉयच्या मृत शरीराकडे पाहत होता.
तिकडे बाबू चव्हाण देखील एक क्षण दचकला होता. पण त्याचं अडकत अडकत रडणं सुरु होतं.
"हरामखोर..." डॉक्टर दातओठ खात पुन्हा बाबुकडे वळला. पण जणू त्याचं आपल्या हातावर नियंत्रणच नव्हतं.
"हे काय होतेय.. अहं.. ह्ह.." डॉक्टर अचंबित होऊन तो प्रकार अनुभवत होता.
"ह्ह.. नाही डॉक्टर.. मी तुझ्यामागे मुद्दाम लागलो नव्हतो.. खरंच.. मला त्याने सांगितलं होतं.." बाबू चव्हाण जिवाच्या भीतीने बोलून गेला.
डॉक्टर मानकामे थांबला.
"त्याने..? त्याने म्हणजे कोणी..?" आता या प्रकरणात पोलीससुद्धा गुंतले की काय, अशी शंका डॉक्टर मानकामेच्या मनात आली.
"तोच.. जो आता तुझ्या मागे उभा आहे.." बाबू चव्हाण थंडपणे म्हणाला.
डॉक्टर मानकामे झटकन मागे वळाला आणि क्षणात भय त्याच्या काळजात जाऊन विसावलं.
मागे तोच इसम उभा होता ज्याचा मृत्यू डॉक्टर मानकामेच्या हलगर्जीपणामुळे झाला होता. डॉक्टर जाणून होता की त्याचं शव अजूनही इस्पितळातच निद्रिस्त अवस्थेत होतं आणि समोर उभी असलेली ऊर्जा एका वेगळ्याच जगातून आली होती.. फक्त न्याय करण्यासाठी..
डॉक्टर मानकामेचा पिस्तूल पकडलेला हात आपोआप वर झाला आणि आपल्याच कपाळावर निशाणा साधत त्याने ट्रिगर दाबला. यावेळी ती कृती त्याने स्वतःच केली की त्या शक्तीने हे मात्र कळू शकले नाही.
बाबू चव्हाण उठून उभा राहीला असला तरी त्याचे अंग थरथरत होते.
"मला माफ कर.. मी तूला वाचवू शकलो नाही.. तिथून घाबरून पळालो मी.. मी खूप वाईट माणूस आहे.." बाबू चव्हाण हात जोडून रडू लागला.
"त्याला अर्थ नाही.. तू तिथून जाण्याअगोदरच मी जग सोडून गेलो होतो.. पण काहीही ओळख नसताना तू मला वाचवण्याचा प्रयत्न केलास.. जो कोणत्याही अपेक्षेविना इतरांसाठी झटतो तोच श्रेष्ठ.. तूच तर खरा देवमाणूस आहेस.." बाबूजवळ कृतज्ञता व्यक्त करत ती आकृती हवेत विरून गेली.
बाबू चव्हाण भरल्या डोळ्यांनी फक्त तिकडे पाहत राहीला.
समाप्त
निलेश देसाई
पोस्ट्स
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत: