नेत्रा काणेकर भाग सहा : सुदर्शन कथा
आतापर्येंत आपण ऐकलेत की, सुदर्शनने चलाखीने आनंदकडून सगळी माहीती काढून घेतली. आनंदने मार्तंड अघोरी आणि त्याच्याकडे असलेले स्त्री जातीचे प्रेत तसेच नेत्रावर करण्यात आलेले प्रयोग याबद्दल देखील तोंड उघडले. मिळालेल्या माहितीवर सुदर्शन विचार करत होता आणि जागरणामूळे थकलेले मास्तर गाढ झोपी गेले.
आता पुढे,
रात्री उशीरा मी निद्रेला वश झालो असलो तरी पहाटेच्या पहिल्या प्रहराला मला जाग आली. माझे मलाच नवल वाटले, कारण झोपण्यापुर्वी तर मी प्रचंड थकलेला होतो. मग आता इतक्या लवकर जाग कशी बरे आली असावी..? ते ही पहाटेच..?
पहाट डोळ्यांसमोर येताच माझ्या डोक्यात लख्खकन प्रकाश पडला. मला आनंदचे वाक्य आठवले.. मार्तंड पहाटेच्या पहिल्या प्रहराला नदीजवळ असतो. माझ्या मेंदूने मला बरोबर वेळेवर उठवले होते. डोळे चोळत मी आसपास पाहीले. सुदर्शन खुर्चीवर रेलून बसलेला मला दिसला. हा माणूस रात्रभर झोपलाच नाही का..?
घरात अजूनही अंधार होता. मी जागेवरून उठत आळस झटकला आणि दिवा लावला. सुदर्शन बारीक डोळे करत मला पाहू लागला. त्याच्या नजरेत प्रश्नार्थक खूण होती. उत्तरादाखल मी म्हणालो..
"आपल्याला मार्तंडची भेट घ्यायला जायचं आहे ना..?"
माझ्या प्रश्नावर सुदर्शन गालात हसला आणि बोलू लागला.
"मानलं पाहीजे मास्तर तूला.. तुझा उत्साह दाद देण्यासारखा नक्कीच आहे.."
"मग शेवटी तुझाच मित्र आहे.. तू रात्रभर झोपला नाहीस वाटतं..?" मी विचारले.
"मास्तर हे मार्तंडच्या झोपडीतले प्रेत... काहीतरी गडबड आहे..त्याचाच विचार करतोय.. आणि त्या प्रेतावर नेत्राचे कपडे असणं, मला त्याहून जास्त खटकत आहे.." माझ्या प्रश्नाला बगल देत सुदर्शन म्हणाला.
"तेच तर.. आनंदच्या सांगण्यानुसार ते प्रेत अश्या बाईचं आहे, जिच्यावर ती करणी करत असल्याचा आरोप आहे.. आणि जर ती मेली होती तर मग मार्तंड तिचा मृतदेह का घेऊन गेला असावा.." मी माझ्या मनातले विचार मांडले.
"माझ्या डोक्यात रात्रभर हेच सुरु आहे.. आणि त्यावर माझे काही तर्क आहेत.. तू पाहीजे तर आता आराम कर.. आपण पुन्हा बोलू यावर.. काल जे काही ऐकलंय त्यावरून मार्तंडची भेट घेण्याची अजून वेळ आली नाही.." सुदर्शन म्हणाला.
"अहं.. आता एकदा उठल्यावर पुन्हा झोप येणार नाही.. तू सांग जर काही महत्वाचे असेल तर.." मी उत्सुकतेने म्हणालो.
यावर सुदर्शन खुर्चीत नीट उठून बसला.
"बघ मास्तर.. सगळ्या बाबींवर जर बारीक विचार केला तर असं दिसून येतंय की, तिचा मृतदेह घेऊन येण्यामागे मार्तंडची एखादी गुप्त योजना असावी. आनंद म्हणाला त्यानुसार मार्तंड जेव्हा त्या स्त्रीच्या घरी गेला तेव्हा मेलेल्या मृतदेहासोबत त्याने कसलातरी विधी केला होता. तो विधी तासभर चालला होता.. साहजिकच तिच्या आत्म्याला शांती लाभावी यासाठी तो नसणार.. माणसाचा आत्मा त्याच्या ताज्या शवासोबत काहीकाळ तिथे घुटमळत राहतो. मला संदेह आहे की, मार्तंड याच उद्देशाने त्या घरात एकटा शिरला असावा. तसंही ती स्त्री खरोखरच करणी वगैरे करत असेल तर तिचा आत्मा आपल्या मंत्रशक्तीने कैद करून त्याचा भविष्यात उपयोग करण्याचा डाव मार्तंडचा असावा..." सुदर्शनचा तर्क खरोखरच विचार करण्यासारखा होता.
पण माझ्या डोक्यात त्याच्या परिणामाचे विचार येताच अंग शहारून उठलं.
"आणि आता त्या बाईच्या प्रेतावर नेत्राचे कपडे.. आनंद म्हणाला होता की जेव्हापासून त्याने ते कपडे मार्तंडकडे दिले, त्याच्या दुसऱ्या दिवसापासूनच नेत्रामध्ये बदल होण्यास सुरुवात झाली होती... परंतु नेत्रा काही वेळच त्या शक्तीच्या प्रभावाखाली असते.. " मी पुढील शक्यतेवर जोर देत म्हणालो.
"बरोबर.. याचा अर्थ साफ दिसून येतो की त्या बाईचा आत्मा आहे.. कुठेतरी आहे.. ज्याचा नेत्रावर अजूनतरी संपूर्णपणे प्रभाव पडला नाही.. तो फक्त काहीवेळापूरता तिच्यात प्रवेश करतो.. पण त्याला इतर कुणाच्या शरीरात जाण्याची परवानगी नाही. अगदी मार्तंडने जपून ठेवलेल्या तिच्या स्वतःच्या शरीरातसुद्धा नाही. तिच्या मालकाने अर्थात मार्तंडने तिला रोखून ठेवले आहे. म्हणुन तर जेव्हा आपण त्या झोपडीत गेलो तेव्हा आपल्याला फक्त त्या बाईचं प्रेत दिसलं. जर तिथे आणखी काही असतं तर त्याचं अस्तित्व मला नक्कीच जाणवलं असतं.." सुदर्शन गंभीरपणे म्हणाला.
"हो.. आणि हे सगळं आनंदला कळू नये म्हणुन तर मार्तंड त्याला झोपडीजवळ फिरकू देत नाही.. फक्त त्याला नेत्राशी भेटून काय करायचं, याच्या सूचना देतो... पण त्या बाईचा मृतदेह जपून ठेवण्यामागे काय उद्देश असावा.. " मी शंका विचारली.
"ह्म्म्म.. असं मृतदेह जपण्यामागे एकच कारण असावं.. जन्मापासून त्यावर घडत आलेले काही कुसंस्कार विशिष्ट साधना करून एखाद्या दुसऱ्या शरीरात सोडायचे. असंदेखील असू शकतं की मार्तंडने नेत्राचं शरीर कायमस्वरूपी तिला द्यायचं कबूल केलं असावं.. यातून त्याला भविष्यात काळ्या विद्येत तयार अशी मदतनीस मिळेल.. जिचं शरीर नेत्राचं असेल पण शरीरातला आत्मा त्या बाईचा असेल.. पण या कामात त्याने सुसूत्रता ठेवली आहे.. जोपर्येंत नेत्राचा आत्मा या बाह्य गोष्टींशी झगडत आहे, तोपर्येंत मार्तंड जपून पावलं टाकेल. म्हणजे बघ सुरुवातीला नेत्रावर काळी जादू करून मग आनंदच्या मदतीने संमोहन घडवून आणायचे आणि शेवटी जेव्हा नेत्राचा आत्मा पूर्णपणे हार मानेल तेव्हा सुरु होईल एक खेळ.. परकाया प्रवेश..." सुदर्शनच्या शब्दांत मला क्रोध भासला परंतु त्याच्या आवाजातली नेत्राबद्दलची काळजी मात्र स्पष्टपणे जाणवत होती.
"मग आपल्याला त्वरा करायला हवी.. नेत्राला कसंही करून वाचवायला हवं.. पण त्या बाईच्या आत्म्याला आपण रोखणार कसं.. ती जर काही वेळापूरतीच नेत्राच्या शरीरात प्रवेश करते मग इतर वेळी ती कुठे असते...?" मी चिंताग्रस्त होऊन म्हणालो.
"ह्म्म्म... रात्रभर मी त्यावर विचार केला.. आणि मला वाटते याचे उत्तर एकाच ठिकाणी मिळू शकते.. तिला उघड्या झोपडीत ठेवण्याइतका मार्तंड मूर्ख नसेलच. तो अशी जागा निवडेल जिथे त्याच्याशिवाय इतर कुणीही जाण्याचे धाडस करणार नाही.. मार्तंडला रोखण्यासाठी प्रथम त्या बाईचा बंदोबस्त करायला हवा.. आपल्याला आज रात्री तिलाच भेटायला जायचं आहे.. हा पण मास्तर अगोदरच सांगतो, खूप सावध राहावं लागेल.. तिथे जीवाला धोका उत्पन्न होऊ शकतो.. गावकऱ्यांच्या सांगण्यात तथ्य असेल तर नक्कीच जिवंतपणी ती कपटी आणि धूर्त असावी.. जित्याची खोड मेल्यावरही जात नाही..."
सुदर्शनने अगोदरच मला सुचित केले होते, परंतु मी त्याच्यासोबत जाण्यासाठी उत्सुक होतो.
"काही फरक पडत नाही.. पण आपल्याला जायचंय कुठे..?" मी विचारले.
"आज संध्याकाळी कळेलच.. मी तासाभरात जरा बाहेर जाऊन येतो.." सुदर्शनने प्रसंगातला गुढपणा वाढवत म्हटले आणि काही विशेष कामासाठी तो घराबाहेर पडला.
सुदर्शन जे काही मला सांगितले त्यातून या आपल्या सामान्य जगाशी विपरीत परंतु त्यालाच समांतर अश्या वेगळ्याच जगाचा मला परिचय होत होता. असं नव्हतं की या अगोदर सुदर्शनसोबत मी काही अनुभव घेतले नव्हते.. परंतु आताचं प्रकरण सर्वच बाजूने भिन्न आणि विचित्र होतं. मूर्ख प्रियकर, संमोहन, काळी जादू, कपटी अघोरी, करणी करणारी स्त्री, अभद्र इच्छापूर्तीसाठी जपून ठेवलेला मृतदेह, परकाया प्रवेशाची योजना या सगळ्याच बाबी मनावर गंभीर परिणाम करत होत्या. परंतु मी स्वतःची समजूत घातली. मन खंबीर राहायला हवं.. नेत्राला वाचवण्यासाठी शक्य तितके सारे प्रयत्न करायला हवेत..
त्या रात्री सुमारे दहा वाजता जेवण उरकून आम्ही घराबाहेर पडलो. गावात सगळीकडे निजानीज झाली होती. तपासकार्यात रात्र निवडण्याचे एकमेव कारण म्हणजे आम्हाला कुणाच्याही दिसण्यात यायचे नव्हते. मी जेवण बनवेपर्येंत सुदर्शन अगोदरच नेत्रावर पाळत ठेऊन आला होता. नेत्रा आणि आनंदची भेट घडून आल्याची आणि नेत्रा पुन्हा घरी गेल्याचे त्याने पाहीले होते. याचा अर्थ आता नेत्रा शांतपणे घरात झोपली असेल आणि त्या दुष्ट आत्म्याने तिच्यावरचा ताबा तात्पुरता सोडला असेल. म्हणजे आमचा संभाव्य दौरा अपेक्षेप्रमाणे घडण्याची चिन्हे दिसू लागली होती.
रात्रीच्या शांत वातावरणात सुदर्शन आणि मी गावाची वेस ओलांडून मुख्य रस्त्यावर आलो. सरकारी दिव्याच्या प्रकाशात समोरचा रस्ता नागमोडी वळणे घेत अंधारात गुडूप होत होता. रस्त्याच्या दोन्ही बाजूला दुरदूरपर्येंत शेतजमिन पसरली होती. कुठेकुठे दिसणारी चित्रविचित्र बारीकमोठ्या आकाराची झाडे आपल्याच तालात डुलत होती. वारा जणू त्यांच्याशी पाठशीवणीचा खेळ खेळत असावा. जो जसा जवळ यायचा तसे झाडे आपले अंग चोरून दुसऱ्या बाजूला झुकायची. सृष्टीच्या या खेळातली गंमत अनुभवने खरंच रोमांचकारी होते.
आम्ही मुख्य रस्त्यावरून पुढे जाऊ लागलो. रस्ता जरी नागमोडी असला तरी त्याला मध्ये कोणताही फाटा फुटला नव्हता. आमचं गाव आणि पुढील आणखी तीन गावं यांना जोडून बाजारपेठेपर्येंत पोहोचण्यासाठी तोच एकमेव रस्ता होता. पुढच्या गावांचा विचार माझ्या डोक्यात आला आणि माझ्या मनाने मला सूचना केली. मी सुदर्शनकडे पाहीले,
"तू योग्य ओळखले आहेस मास्तर.. सकाळी मी तिच जागा निश्चित करण्यासाठी बाहेर पडलो होतो.. " सुदर्शन माझ्याकडे पाहत म्हणाला.
मी काहीच न बोलता चालू लागलो. आम्हाला बाजूच्या गावात जायचे होते आणि ते ही त्या बाईच्या घरी.. जिचं जीवन आणि मृत्यु या दोन्ही बाबतीत संभ्रम होता. तिच्यानंतर साहजिकच त्या घरात कुणी राहायला जायचा विचार करणार नाही.. ते घर आता ओसाड, उजाड झाले असणार.. सुदर्शन म्हणाला त्याप्रमाणे जर त्या बाईचा आत्मा तिथे असेल तर तो कितपत शक्तिशाली असू शकतो..? शिवाय तिथं आसपास कुणी फिरकू नये म्हणुन मार्तंडनेसुद्धा काही अडथळे घालून ठेवले असले तर..? त्या बाईच्या कित्येक कुकर्मांचे साक्षीदार असलेले ते घर.. तिच्यातल्या काळ्या शक्तीला प्रेरणासुद्धा त्याच घरात मिळाली असणार.. मग ती प्रेरणा स्वयंभू होती की भलत्याच कुणी त्या बाईच्या विचारांत शिरून तिच्याकडून हे सर्व करून घेतलं असावं..? त्या बाईचा आत्मा वा इतर काही..? न जाणो तिथं कोण आमची वाट पाहत बसलं असावं..!
हे असले भरकटणारे विचार माझ्या मनात आत्ताचं का येऊ लागलेत.. हृदयात धडधड वाढली आहे का.. पुढे पडणारं एकएक पाऊल जड वाटू लागलं आहे.. असं वाटतंय पूर्ण शरीरभर कंप सुटू लागला आहे.. अंगावरचे केस ताठ झाले आहेत.. का त्या कमनशिबी घरात शिरण्यापूर्वी माझा मेंदू धोक्याची घंटा वाजवत आहे..
क्रमशः
निलेश देसाई
पोस्ट्स
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत: