खंबाटकी घाट

  एखादी विचित्र गोष्ट पहिल्यांदा घडते तेव्हा आपण तिला योग म्हणतो. दुसऱ्यांदा पुन्हा तसंच काही घडलं तर त्याला योगायोग असं नाव देता येऊ शकतं. परंतु एकमेकांत बऱ्यापैकी साम्य दर्शवणाऱ्या विचित्र घटना वारंवार घडत असतील तर..? मला ठाऊक आहे, जंग जंग पछाडूनसुद्धा ज्यांची उत्तरे मिळत नाहीत, असे प्रश्न मागेच सोडले जातात.. परंतु ते प्रश्न तसेच असतात.. अनुत्तरीत..

 मुकेश, प्रमोद आणि मी बालमित्र. शाळा, कॉलेज पूर्ण करून आता कमावते झाले असलो तरी मैत्री अजूनही घट्ट होती आमची. 

 शुक्रवारी सकाळीच प्रमोदचा फोन आला आणि कळाले की आम्हाला रात्रीच साताऱ्याला निघायचे होते. मुकेशसुद्धा सोबत येणार होता. मुकेश येतोय म्हणजेच त्याची गाडीही असणार. गेल्या कित्येक दिवसांपासून आम्ही हा प्लॅन आखत होतो. शुक्रवारी रात्री प्रवासाला निघून शनिवार, रविवार धमाल करत घालवायचे. पण का कुणास ठाऊक, प्रमोदचा फोन ठेवल्यावर माझ्या मनात एकाएकी नकारार्थी भाव येऊ लागले होते.

  खरंतर या दिवसाची मी आणि प्रमोदने खूप वाट पाहीली होती. पण मुकेश नेहमीच कामाच्या गराड्यात अडकलेला असायचा. आज ती वेळ आलीय तर उगाच त्यात खडा नको, म्हणून मी मनातले नकारार्थी विचार बाजूला सारून संध्याकाळी निघण्यासाठी बॅग पॅक करू लागलो. प्रमोद आणि मी एकाच ठिकाणी कामाला होतो, शिवाय राहायलाही जवळच त्यामुळे 

ऑफिसला अर्धा दिवस सुट्टी टाकून आम्ही दोघे सायंकाळी आपापल्या बॅग घेऊन मुकेशच्या घरी जाणार होतो.

 ठरल्याप्रमाणे रात्री दहाच्या सुमारास आमची गाडी साताऱ्याच्या दिशेने निघाली. प्रवासात उपयोगी पडेल असे सर्व सामान घेऊन आम्ही दोन दिवसांची पिकनिक अनुभवण्यासाठी जात होतो. प्रवासात आमच्या बऱ्याच गप्पागोष्टी सुरु होत्या. मध्यभागातल्या लाईटच्या मंद पिवळ्या प्रकाशात जुन्या आठवणींची उजळणी सुरु होती. ड्रायव्हिंग सीटवर मुकेश सिगारेटचे झुरके ओढत होता. त्याच्या बाजूच्या फ्रंट सीटवर मी बियरचा कॅन रिकामा करत होतो. मागच्या संपूर्ण सीटवर प्रमोदने त्याची नेहमीची रम सोबतीला घेऊन चिवड्या फरसाणचे दुकान मांडले होते. 

  मुकेशच्या गाडी चालवण्याची कुशलता नेहमीच आमच्या पथ्यावर पडते. एकतर वेगळा ड्रायव्हर ठेवण्याचे पैसे वाचतात आणि दुसरं म्हणजे मुकेश जबाबदारीने आपली कामगिरी पार पाडतो, म्हणजे गाडी चालवताना तो ड्रिंक्स वगैरे अजिबात घेत नाही. बाकी मला प्रवासात बियर चालते. प्रमोद तर सुरुवातीपासूनच पिकनिकच्या उत्साहात असतो आणि जास्त झाली की गाडीतच तंगड्या वर करून झोपी जातो. 

 तर अश्याच कॉलेजच्या विषयावर आमच्या गप्पा सुरु होत्या आणि मागच्या सीटवर प्रमोद चक्क घोरू लागला. त्यावर मुकेश आणि मी दोघेही आश्चर्य व्यक्त करत होतो. साधारण रात्री बाराचा सुमार होता तो, जेव्हा आमची गाडी मुख्य रस्त्यावरून घाटाला लागली.

 प्रमोदवरून ध्यान हटवत मी मुकेशसोबत सहज म्हणून इतर विषयावर बोलू लागलो. ड्रायव्हर गाडी चालवत असताना शेजारी बसलेल्याने नेहमी आपले तोंड सुरु ठेवले पाहीजे, विशेषतः रात्रीच्या प्रवासात. ड्रायव्हरला बोलतं ठेवण्यासाठी शिवाय त्याला पेंग येऊ नये यासाठी ते आवश्यक असतं.

 एव्हाना घाटाचं पहीलं वळण आम्ही पार केलं होतं.  रात्रीचा काळा अंधार, सुनसान रस्ता आणि आसपास पसरलेली गर्द झाडी यात घाटाचा रस्ता झाकोळल्यागत भासत होता. 

  "हा घाट कोणता रे मुकेश..?" मी काचेतून बाहेर पाहत विचारले.

 सिगारेटचा एक लांब झुरका ओढून मुकेश धूर खिडकीबाहेर सोडत बोलू लागला,

 " हा खंबाटकी घाट.. साताऱ्याला जाताना लागतो.. तूला माहीत नाही का..?"

 "अहं.. अरे तूला माहीतच आहे, मला गाड्या, रस्ते, घाट असलं काही नावावरून लक्षात राहत नाही.  त्यात माझा आणि ड्रायव्हिंगचासुद्धा दुरपर्यंत काही संबंध नाही.." मी डोळे मिचकावत म्हटले.

 "हहाहा.. जसं मला तुझ्या लॅपटॉपमधलं काही कळत नाही.." मुकेश हसत म्हणाला.

 "हाहाहाहा... हो ते तर आहेच.. खंबाटकी घाट काय.. चमत्कारिक नाव आहे.." मी उत्तरादाखल म्हणालो आणि मोबाईल काढून खंबाटकी घाटाबद्दल माहीती वाचू लागलो.

 गुगल केल्यावर सर्वात पहिली लिंक..

 "खंबाटकी घाटात अज्ञात महिलेचा मृतदेह सापडला.. याआधीही पुणे, मुंबईलगतच्या व्यावसायिक, ठेकेदारांचे मृतदेह तिथे आढळले आहेत.."

 "आयला माहीती बघायला गेलो आणि हे काय भलतंच.." मी स्वतःशीच पुटपुटलो.

 "ऑ.. काय म्हणालास..?" मुकेशने विचारले.

 "अहं काही नाही.. आसपासचा परिसर पाहतोय.." मी म्हणालो आणि पुन्हा मोबाईल पाहू लागलो.

 मुकेशशी जुजबी बोलणं सुरु ठेवत मी गुगलवर आणखी काही माहीती मिळतेय का ते तपासत होतो. पण गुगल काका जणू मला हैराण करू पाहत होते..

गुगलवरची दुसरी लिंक : खंबाटकी घाटात बसचा अपघात सतरा ठार..

तिसरी लिंक : कंटेनर आणि कारची धडक.. खंबाटकी घाटात तीन जणांनी गमावला जीव.

 चौथी, पाचवी, सहावी.. सगळ्या लिंक कोणत्या ना कोणत्या अपघाताची बातमी सांगत होत्या. काही ना काही दुःखद बातमीच देत होत्या. पण मी तर अपघातांबाबत शोधले नव्हते. मला फक्त या घाटाची माहीती हवी होती. तरीही सुरुवातीचे सर्च रिझल्ट त्याच बातम्या माझ्या डोळ्यांसमोर नाचवीत होते. घाटात बऱ्याचदा अपघात होत असतात.. शक्यतो रात्रीचे.. जेव्हा ड्रायव्हरच्या डोळ्यांवर पेंग असते.

 मी आणखी शोधाशोध केली आणि काही माहीती हाती लागली. पण त्यातही एक बाब मला विशेष वाटत होती आणि जरा खटकत होती. खंबाटकी घाटातल्या जवळपास सर्वच अपघातांमध्ये ड्रायव्हरचे अचानक गाडीवरून नियंत्रण सुटल्याची बाब समोर आली होती. म्हणजे काही वाचलेल्या प्रत्यक्षदर्शींचे तसे मत होते की अगदी ठणठणीत असलेल्या ड्रायव्हरने घाटात आल्यावर सुरुवातीला आपले मानसिक संतुलन आणि मग गाडीवरचे नियंत्रण हरवले. हा पण ते निद्रेच्या प्रभावाखाली नव्हते वा त्यांच्या डोळ्यांवर पेंग नव्हती. 

 हा प्रकार काहीसा चकित करणारा असा वाटत होता. आता याउपर आणखी काय शोधणार मी..? खरंतर आता मला आमचीच काळजी वाटू लागली होती. मुकेशशी संभाषण सुरु राहावं आणि आमच्यावर तशी काही वेळ येऊ नये म्हणून मी मोबाईल खिशात घालत पुन्हा हलक्याफुलक्या गप्पा सुरु केल्या.

 माझ्याशी बोलत मुकेश शांतपणे गाडी चालवत होता. आमची चर्चा सुसंगतपणे व्हावी, यासाठी मी पूर्ण प्रयत्न करत होतो. परंतु मनात कुठेतरी काही प्रश्न निरुत्तरीत होते आणि माझा मेंदू माझ्या इच्छेविना त्यांची उत्तरे शोधण्यात गुंतला होता.

 आमच्या गाडीने अर्धा घाट पार केला होता. माझी नजर सभोवतालच्या झाडीवर, डोंगरावर उनाड वाऱ्यासारखी झेपावत पुन्हा माघारी रस्त्यावर येऊन थांबत होती. कुठे काही विचित्र दिसतंय का..? कुणी कुठून लपून पाहतंय का..? गाडीच्या बाहेर घडणाऱ्या प्रत्येक बदलावर मी बारीक लक्ष ठेवून होतो. खिडकीतून आत येणारं थंड वारं अंगावर शहारे आणत होतं. पण त्यात कुठेतरी अनैसर्गिक बाबींचा प्रभाव मला जाणवत होता. हे सर्व फक्त ते वाचल्यामुळे झालं असावं का..

 एकदा का पूर्वग्रहदूषित भाव दाटला की अश्या गोष्टींवर मन किती चटकन प्रतिसाद देतं. स्थिर स्वच्छ पाण्यावर एखादा दगड फेकला की खाली साचलेला गाळ, चिखल वर येऊन मग ते पाणी गढूळ दिसू लागतं. चालत्या गाडीबाहेर मला काही आकृत्या दिसू लागायला सुरुवात झाली होती. सुट, सफारी घातलेली काही माणसं विशिष्ट अंतरावर उभी होती. नुकत्याच मागे पडलेल्या झाडावरून कुणी मानवी आकृती सरपटत खाली येत असल्याचा भास झाला. हे सत्य आहे की नुसता मानवी मनाचा भ्रम..? ही असली छळवणूक कुणी बाहेरची अदृश्य शक्ती करते की आपलंच मन फितूर होऊन वागायला लागतं..?

 ते वळण शेवटचं होतं की नाही कुणास ठाऊक.. पण गाडी बऱ्याच उंचावर होती. अंधाराला चिरत पुढे जाणाऱ्या गाडीच्या हेडलाईटसमोर ती अचानक आली.. मानवासारखी.. पण मानवी म्हणता येणार नाही अशी.. अंधुकशी.. हवेत तरंगणारी.. तो मानवी देह असूच शकत नव्हता. घाटात असं रात्री अपरात्री कुणीही सामान्य मनुष्य येणार नाही. तिला आणखी न्याहाळता आले असते.. 

 पण मी क्षणभरासाठीही तिला नीट पाहू शकलो नाही. माझ्याशी बोलता बोलता एकाएकी मुकेशच्या तोंडातून फेस येऊ लागला आणि काहीतरी बरळल्यासारखे त्याच्या मुखातून शब्द बाहेर पडले. हात ताठरले गेले आणि मान किंचितशी झुकू लागली होती. स्टेअरिंग वरचा त्याचा हात जसा खाली आला तसा विजेच्या चपळाईने माझा उजवा हात पुढे सरसावला. शक्य तितकी ताकद लावून मी स्टेअरिंग माझ्या बाजूला वळवले आणि मुकेशच्या कानात ओरडलो..

 "मुकेश सांभाळ..."

  "येह.. हं.." भानावर आलेल्या मुकेशने ब्रेकवर पाय दाबला आणि क्षणभरापूर्वी भरकटलेली आमची गाडी रस्त्याच्या मधोमध उभी राहिली. मागे प्रमोद सीटवरून पुढे येत खाली पडला.

 "ये तुमच्या.. कोण आहे रे.." मागून प्रमोदचा आवाज ऐकू आला, पण पुढे मी आणि मुकेश दोघेही निर्बुद्धपणे एकमेकांकडे पाहत होतो. मुकेश चाचपडत स्पष्टीकरण देण्याचा प्रयत्न करत होता परंतु त्याला शब्द सुचत नव्हते. मी डोळ्यांनीच त्याला शांत राहण्याचा इशारा केला. आम्ही दोघांनी समोर रस्त्यावर पाहीले. तिथे काहीही नव्हते.. काही असण्याची शक्यता देखील नव्हती.

 हे सर्व मनाचे खेळ.. सुट, सफारी घातलेली माणसं म्हणजे मघाशी वाचलेली व्यावसायिक, ठेकेदार असावेत. माझ्या मनाने त्यांचे पेहरावदेखील किती चातुर्याने मला दाखवले होते. आणि ती बाई.. वाचनात आलेला स्त्री मृतदेह.. ओह्ह.. कमाल आहे या मनाची..

 तो केवळ माझ्या मनाचा भ्रम होता.. असं काहीकाळ मी समजून चाललो होतो. पण माझी समजूत कितपत खोटी होती याची प्रचिती मला लवकरच आली..

 घाट पार करून आम्ही एका ढाब्यावर विश्रांतीसाठी थांबलो. चहा घेत आम्ही तिथल्या टेबलापाशी उभे होतो. एव्हाना मुकेश बऱ्यापैकी सावरला होता. त्याने शब्दांची जुळवाजुळव केली आणि मला म्हणाला..

 "यार.. गाडीसमोर अचानक कुणीतरी बाई आली होती... तिला वाचवायला गेलो आणि एकदम डोक्यात झिणझिण्या आल्या.. आकडी आल्यासारखं वाटलं.. आणि मग तू आवाज दिलास तेव्हा एकाएकी सगळं शांत वाटू लागलं... तूला ती दिसली होती का..?"

 प्रमोदला यातलं काहीच कळत नव्हतं. मेंदूवर आरूढ झालेल्या रममूळे तो काही न बोलता एकटक माझ्याकडे आणि मुकेशकडे पाहत होता. मी सुन्नपणे ओठांवर आलेले शब्द आतच दाबून मागे पडलेल्या घाटाच्या दिशेने पाहत होतो..

 मुकेश खोटं बोलत नव्हता हे मला माहीत होते.. हेडलाईटच्या प्रकाशात ती आकृती मी देखील पाहीली होती. माझा भास मी समजू शकतो पण मुकेशने तर त्या बातम्या वाचल्यासुद्धा नव्हत्या. मला याच गोष्टीचा धक्का बसला होता की ज्याला मी मघापासून भ्रम समजत होतो खरंतर ते प्रत्यक्षात घडले होते.. 

 खंबाटकी घाटात ड्रायव्हरकडून गाडीचे एकाएकी नियंत्रण का सुटते..? यामागील रहस्य जरी उलगडले तरी हा प्रश्न मात्र नेहमी अनुत्तरीत राहील..

 काही उत्तरे योग्य असूनसुद्धा ग्राह्य धरली जात नाहीत..

 समाप्त

निलेश देसाई