गँबलर : भाग 1

माणसाच्या आयुष्यात वेडीवाकडी आडवी वळणे येतात...

परंतु त्याच्या आयुष्यात वळण नावाची गोष्टच नव्हती..

सरळ उतार होता..

खाली जाणारा...

खड्ड्यात पोहचवणारा...

आयुष्यात आपलं सर्वस्व हरलेला, हताश झालेला तो पंचवीशीतला युवक डोक्यावर गरगर फिरणाऱ्या पंख्याकडे एकटक पाहत होता. ज्या वेगाने पंख्यांची पाती फिरत होती, त्यापेक्षा कितीतरी अधिक वेगाने मनात तरंग उठत होती. विचारांच्या असंख्य लाटा उसळून मेंदूपर्येंत येऊन धडकत होत्या. राहून राहून तो एक विचार समोर येऊ पाहत होता. भांबावलेल्या त्या युवकाला कृती करण्यास प्रवृत्त करत होता. जणू या सगळ्यातून बाहेर पडण्याचा तो एकच उपाय आहे, हेच सांगत होता..

त्या विचाराने दर्शविलेल्या मार्गानुसार कपाटातली मऊशार चादर खुणावत होती.

'उचल मला.. आणि घाल गळ्यात एक टोक.. वर पंखा फिरतोय.. त्यात दुसरं टोक अडकव.. आणि हो मोकळा.. या क्षणभंगूर जगातून.. जा एक नव्या जगात.. इथल्या नियमांचे सगळे पाश तोडून...'

"आत्महत्या.."

त्या युवकाच्या मुखातून अस्पष्ट उद्गार बाहेर पडले आणि नुसत्या त्या कल्पनेने थरथरत्या अंगावर अगणित शहारे आले. एका साध्या आयुष्यात आपण हे काय करून ठेवलं, या जाणीवेने तो अस्वस्थ झाला. हातून घडलेल्या एक एक चुका विषारी सुयांप्रमाणे टोचू लागल्या.

या चक्रात आपण कसे फसले गेलो, कसे अडकले गेलो.. याचे आकलन आता एक एक प्रसंग आठवताना त्या युवकाला होत होते. पण कदाचित आता वेळ निघून गेली होती. फार उशीर झाला होता.. फार फार उशीर झाला होता..

*****

खरंतर त्या सर्वाची सुरुवात फार पूर्वीपासूनच झाली होती. जयेश अगदी बारा वर्षांचा होता तेव्हापासून. शाळेतल्या अभ्यासात हुशार, तल्लख बुद्धी, अभ्यासाव्यतिरिक्त इतर खेळांतदेखील निपुण असा जयेश. चेस, क्रिकेट, कॅरम, बावन्न पत्ते सगळ्यात प्राविण्य असल्यासारखा खेळायचा. पण खेळ खेळापुरते मर्यादित असतील तर बात और.. खेळात एकदा का पैज शिरली, की मग तो खेळ उरत नाही. त्यात दोन खेळाडूंमधला संघर्ष जन्म घेतो..

एकदा मोठ्या माणसांच्या मैफिलीत बारा वर्षांचा जयेशसुद्धा रमी खेळत बसला होता. खेळ निव्वळ टाईमपास म्हणून सुरु होता. शंभर पॉईंटची लिमिट होती आणि मोठया माणसांच्या चलाखीमुळे सुरुवातीच्या दोन-तीन गेममध्येच जयेश अठ्ठ्याण्णव पॉईंटपर्येंत जाऊन बसला होता. आता निव्वळ दोन पॉईंट आणि जयेश बाहेर... सभोवताली इतर खेळणारे चारजण. सगळेच वीस पॉईंटच्या आत म्हणजेच सेफ..

"जयेश... पुढच्या गेममध्ये तू उडलास बघ.." तुकाराम मामा म्हणाला.

"हाहाहाहा.. न्हायतर काय.. बेणं आपल्यात घुसलंय खेळायला..." पंढरीकाकानेसुद्धा जयेशला खिजवले.

जयेश सोडून इतर खेळणारे आणि खेळ पाहणारे सारेच हसू लागले. जयेशला कसेसेच वाटले. मुळात जयेशसारखी मुलं कधी हार मानणारी नसतात. एखाद्या गोष्टीत जर हात घातला तर माघार घ्यायची नाही. यश मिळवूनच थांबायचं. अश्या मानसिकतेचा जयेश.. अपयश त्याला फार टोचायचं. म्हणून तर त्यावेळी गेम हरण्याच्या जाणीवेने जयेश बैचेन झाला होता.

"जाऊ दे.. पोरगं हाय.. शिकतयं..." किसनाबापू जयेशच्या पाठीवर हात थोपटत म्हणाला.

पाचवा खेळाडू सुन्यादादा मात्र काही न बोलता शांतपणे गालात हसत होता.

तिथं उपस्थित साऱ्यांना ठाऊक होतं की जयेश हरणारच. अगदी जयेशचा देखील त्यावर ठाम विश्वास होता. पण नियतीने काय फासे फेकले, कश्याप्रकारे फेकले कुणास ठाऊक...

एक एक करत जयेश पुढील गेम दाखवत गेला आणि त्याचे प्रतिस्पर्धी धडाधड बाहेर पडू लागले. बावन्न पत्ते जणू जयेशच्या पायांवर लोटांगण घालून त्याची मर्जी सांभाळू लागले होते. हातात आल्याआल्याच जयेश गेम दाखवून मोकळा होत होता. अठ्ठ्याण्णव पॉईंटवाला जयेश अजूनही तिथेच होता आणि समोर उरलेला एकमेव प्रतिस्पर्धी सुन्यादादा त्रेसष्ट पॉईंटवर येऊन पोहचला होता.

जमलेल्या सगळ्यांचेच श्वास रोखले गेले होते. जयेशच्याही मनावर प्रचंड दडपण होतं. आतापर्येंत तर आपण हरणारच या भावनेने तो बिनधास्त होता, परंतु आता सामना काहीसा अटीतटीचा आणि बरोबरीत आला होता. सुन्यादादाला जिंकण्यासाठी फक्त एक गेम हवा होता.. जयेशच्या चेहऱ्यावर कमालीचा स्तब्धपणा आला होता. समोर सुन्यादादा मात्र गुढपणे गालात हसत होता. रमीमध्ये सुन्यादादा पक्का मुरलेला खेळाडू होता.

त्यांच्याभोवती जमलेला गोतावळा जाणून होता की, केवळ नशीब साथ देत असल्यामुळे जयेश अजून टिकून होता. फक्त एकदा का सुन्यादादाला चांगले पत्ते आले की जयेश बाहेर.. दोन पॉईंट राखून तो कितीवेळ तग धरू शकणार..?

"न्हाय न्हाय म्हणता म्हणता हा लयं वाचला की रं.." एकजण म्हणाला.

"पत्तं आलं की काय कुणीबी जिकतंय.. मला न्हाय वाटत या खेपंला टिकल म्हणून.." दुसरा म्हणाला.

तितक्यात जयेशच्या मागून त्याचा चुलत भाऊ बोलू लागला..

"जयेश.. लक्षात ठेव.. हा गेम जर तू मारलास, तर तू पक्का गँबलर ठरशील.."

"गँबलर...? ते काय..?" जयेशने आपल्या चुलत भावाकडे मागे पाहत कुतूहलाने विचारले.

"अरे.. गँबलर नाही माहीत तूला...?" आश्चर्याने चुलत भाऊ उद्गारला. खरंतर त्या शब्दाचा अर्थ त्यालादेखील नीट समजावता आला नसता.

"गँबलर म्हणजे जुगारी.. जो जोखीम घेऊन डाव टाकतो आणि जिंकण्याची खात्री बाळगूनच खेळतो असा.." सुन्यादादा आपल्या गंभीर आवाजात म्हणाला.

सुन्यादादाचे शब्द ऐकून जयेशच्या डोळ्यांत पहिल्यांदा ती चमक आली. गँबलर.... नावातच काहीतरी वेगळंपण आहे. काहीतरी विशेष असं.. जणू या खेळात निष्णात असलेल्या व्यक्तीने धारण केलेल्या एखाद्या पदवीप्रमाणं..

'गँबलर गँबलर... तू है गँबलर...

गँबलर गँबलर... तू है गँबलर...'

कानात गोविंदाचं गाणं आपसूकच वाजू लागलं आणि जयेशच्या चेहऱ्यावरचा स्तब्धपणा कुठल्याकुठे पळून गेला. एक अभिमानास्पद प्रसन्नता त्याच्या चेहऱ्यावर झळकू लागली होती. मनातला आत्मविश्वास अचानक वाढला गेला.

समोर सुन्यादादा पत्ते पिसू लागला. काट-काट काट-काट आवाज करीत एक-दोन कात्र्या मारल्या. अत्यंत सफाईने सुन्यादादा हालचाली करत होता. प्रत्येकी तेरा पत्ते वाटले गेले. उरलेल्या पत्त्यांचा संच मध्यभागी ठेवत सुन्यादादाने एक नजर जयेशवर टाकली आणि पुढ्यातले पत्ते उचलले.

जयेशनेदेखील एक आवंढा गिळत आपली पाने एकत्र केली. पत्ते उलगडण्याआधी त्याने एकदा सुन्यादादाकडे पाहीले. त्याच्या चेहऱ्यावर गूढ हास्य कायम होते. त्याच्याकडे चांगले पत्ते आल्यामुळे ते होते का..? जयेशच्या मनात शंका आली आणि कपाळावर आठ्यांचं सूक्ष्म जाळं पसरवत तो आपले पत्ते पाहू लागला.

तिकडे सुन्यादादाने जयेशकडे पाहून अंदाज घेण्याचा प्रयत्न केला. जयेशचा चेहरा गंभीर होता.. ते पाहून सुन्यादादाला हायसे वाटले. सुन्यादादाने गेम पॅक जरी केला असता तरी फक्त वीस पॉईंट गेले असते, म्हणजे तो अजूनही गेममध्ये राहीला असता. उलट जयेशला जिंकण्यासाठी प्रत्येक गेम खेळावा लागणार होता.

पहीली पाळी जयेशची होती. सुन्यादादा मुरलेला खेळाडू असल्यामुळे त्याने जयेशच्या चेहऱ्यावरूनच पत्त्यांचा अंदाज बांधला होता. त्यामुळे सुन्यादादाने गेम पॅक करणे टाळले. जयेशने थरथरत्या हाताने मध्यभागी ठेवलेल्या संचातून एक पान घेतले. सुन्यादादा आता स्तब्धपणे पाहत होता. आसपास जमलेल्या मंडळींचे डोळे जयेशवर रोखले होते.

पान उचलल्या उचलल्या जयेशने क्षणाचाही अवधी दिला नाही आणि सर्व पत्ते खाली ठेवत गेम दाखवला. एकच गलका झाला. सुन्यादादा अचंबित होऊन फक्त पाहतच राहीला. एकही सिकवेन्स नसल्यामुळे त्याला एकदम चाळीस पॉईंटचा झटका बसला होता.

"ये... ई.... येय.... इय...... ये..... "

जल्लोष करणाऱ्या आसपासच्या पोरामाणसांच्या मनात जयेशबद्दल प्रचंड कौतुक होते. जयेशच्या मुखातून आतापर्येंत कोंडलेला श्वास बंद बाटलीचे झाकण उघडल्यागत भसाभसा बाहेर पडत होता.

फायनल स्कोर : सुन्यादादा एकशे तीन आणि जयेश अठ्ठ्याण्णव.

अर्थात जयेश विजयी ठरला होता.

तो खेळ आणि त्याचा निकाल इतका अनपेक्षित, इतका उत्कंठावर्धक, इतका उत्तेजित करणारा होता की पाहणाऱ्यांच्या डोळ्यांचं जणू पारणंचं फिटलं होतं. कालवा थांबण्याचं नावच घेत नव्हता. जो तो जयेशची स्तुती करू लागला होता.

..आणि त्यांच्या वेढ्यातून कसंबसं बाहेर पडत जयेश उगाच दूर कुठंतरी जाऊ लागला होता.

कानावर गाण्याचे आवाज येऊ लागले होते.. जणू आतून त्याचं मनच गुणगुणत असावं...

'गँबलर गँबलर... हा मैं गँबलर...

गँबलर गँबलर... हा मैं गँबलर...'

हे यश त्याला कुणाशीही वाटायचं नव्हतं. याचा उपभोग त्याला एकट्यालाच घ्यायचा होता. अर्थात खेळ जिंकल्याने त्याला काही आर्थिक लाभ झाला नव्हता.

पण यश हे शेवटी यश असतं.. त्याला आर्थिक बाबीशी बांधता येणार नाही. मानसिक समाधान नावाचंदेखील आयुष्यात काही असतं की....

क्रमशः