गँबलर : भाग ११

माणूस खऱ्या अर्थाने बिनधास्त केव्हा होतो..? जेव्हा त्याच्याकडे गमावण्यासारखं काहीच उरलेलं नसतं.. हरवण्यासाठी स्वतःचं असं काही शिल्लकच नसतं.. मागेपुढे विचारणारं कोणी नसतं.. आणि त्याच्याबद्दल विचार करणारं देखील कुणी नसतं.. फक्त मी.. माझाच मी.. जेव्हा त्याच्यात उरतो, तेव्हाच तर त्याला स्वतःचा परिचय होतो.

जयेशचंही कुटुंब म्हणण्यासारखं आता काही शिल्लक नव्हतं. एक वेगळंच आयुष्य जगण्यासाठी तो निराळ्या सफरीवर निघाला होता. तिथली नवी दुनिया त्याचं कश्याप्रकारे स्वागत करते, हे पाहणं औत्सुक्याचं ठरणार होतं. भूतकाळ मागे सोडताना त्याला जराही वाईट वाटत नव्हतं. खंत फक्त आईवडिलांविषयी होती, परंतु ती आठवणसुद्धा हळूहळू पुसट होत जाणार होती.

जयेशला जाताना पाहून सुलेमान भाईचे डोळे भरून आले होते. सोबत असिफही आला होता. त्याने फक्त कुतूहल म्हणून विचारलं..

"भाईजान, आपने जयेश को बताया क्यूँ नहीं..?"

सुलेमान भाई दीर्घ श्वास घेत दूर कुठंतरी पाहू लागला. त्यानं उत्तर देण्यासाठी काही क्षण घेतले आणि शब्द जुळले तसे तो बोलू लागला,

   "वो शोला हैं तपती आग का,
    चाहे सब को निगल जायेगा..
    पर अनजान सरल मन हैं वो,
    जो खुद भी तो जल जायेगा.."

"क्या बताता मैं.. और क्या हासील होता उससे... गनीमत हैं के वो फिलहाल यहा सें चला गया हैं.. सच्चाई सुनकर वो वहा कभी नहीं जाता.. और गुस्से में आकर न जाने क्या कर बैठता.. गुस्सा ताकदवर इन्सान को ही करना चाहिये, कमजोर लोग ज्यादा देर टिक नहीं पाते.. मैंने कभी नहीं चाहा के उसको बुरी संगत मिले.. पर हालात ही कुछ ऐसे हैं... उसे ये कडवा जहर पिना ही पडेगा... सच्चाई का पता एक ना एक दिन उसे जरूर लगेगा.. पर मेरी ख्वाईश हैं के उस दिन वो एक ताकदवर इन्सान हो.. जो गुस्से को अपने अंदर समेटने की ताकद रखता हो.. अभी उसमें वो काबिलीयत नहीं.. वो हुनर नहीं.. फिर क्यूँ मुंह खोलता मैं.. और क्या समझता उसको..? इसलिये फिलहाल उसमें दिमाग में जो भी सवाल हैं, मैंने एक खत में उतने ही जवाब लिखे हैं.. मुझे यकीन हैं, के इसवक्त जयेश उन जवाबों को पढ रहा होगा..."

जड अंतःकरणाने सुलेमान भाई माघारी परतला, तेव्हा सहज म्हणून त्याने गॅरेजकडे एक चक्कर टाकली. पण गॅरेजच्या जवळ जाणं त्यानं कटाक्षाने टाळलं, कारण तिथं पाळत ठेवण्यास थांबलेली दोन माणसं त्याला दुरूनच दिसली होती. ती माणसं कितपत निर्दयी होती, याचा परिचय सुलेमान भाई नुकताच घेतला होता. तूर्तास त्याच्या जीवाला धोका नव्हता आणि ज्याच्यासाठी ती माणसं तिथं थांबली होती, ते पाखरू आता दूर उडून गेलं होतं... कदाचित कधीही न परतण्यासाठी... या बदमाशांना कळूही न देता, सुलेमान भाईने गपचूप त्याच्या उडण्याची व्यवस्था केली होती.

********

मुख्य रस्त्यावर जेव्हा गाडी वेग पकडू लागली. तेव्हा सुलेमान भाईने दिलेला फोन वाजला. स्क्रीनवर त्याचाच मॅसेज पाहत जयेशने तात्काळ डॅशबोर्ड उघडला. तिथं पत्र होतं, सुलेमान भाईने लिहिलेलं.. त्यातला मजकूर वाचता वाचता मनातल्या प्रश्नांची उत्तरे जयेशला मिळत गेली.

पिस्तूल बाळगणाऱ्या दोन संशयित इसमांची खबर पोलिसांना दिल्यामुळे जयेशने चांगलेच संकट ओढवून घेतले होते. खबर मिळताच पोलिसांनी ताबडतोब नाकाबंदी करून त्यांना ताब्यात घेतले होते. पकडले गेल्यावरसुद्धा त्या इसमांनी आपल्या गँगपर्येंत माहीती पोहचवली होती. आपल्याबाबत जयेशनेच खबर दिल्याची त्यांना खात्री होती. खरंतर ती माणसे मुंबईतल्या कुप्रसिद्ध शिर्के गँगची होती. जयेशबद्दल कळताच त्यांच्या टोळीमार्फत जयेशला धडा शिकवण्याचे आदेश दिले गेले आणि त्याला शोधत शोधत आणखी दोन बदमाश सुलेमान भाईच्या गॅरेजपर्येंत येऊन पोहोचले.

सुलेमान भाईला दरडावत त्यांनी जयेशबाबत विचारपूस केली. परंतु त्या सायंकाळी गॅरेजपासून दूरच्या रस्त्यावर नेमके काय झाले, याबाबत आपणांस काहीच माहीत नसल्याचे सुलेमान भाईने सांगितले. शिवाय जयेश इथे रोज दुपारी कामासाठी येतो, बाकी त्याला फारसं ओळखत नसल्याचीही पुष्टी सुलेमान भाईने जोडली. सुदैवाने मिळालेल्या माहितीत सुलेमान भाईचा फारसा उल्लेख नव्हता, केवळ त्यामुळेच या नव्या बदमाशांनी त्याला सोडून दिले. परंतु जयेश आज ना उद्या गॅरेजवर येण्याची खात्री बाळगत ते तिथेच पाळत ठेवून होते.

म्हणूनच तर सुलेमान भाईने असिफला नाक्यावर उभं राहण्याची ड्युटी लावली होती. असिफचं काम फक्त जयेशला गॅरेजकडे येण्यापासून रोखण्याचं आणि त्याला लपवत सुलेमान भाईच्या घरी आणण्याचं होतं. असिफने आपलं काम चोखपणे पार पाडलं. बाकी व्यवस्था सुलेमान भाईने करूनच ठेवली होती.

हेच तर कारण होते, की सुलेमान भाईने जयेशला गॅरेजकडे येण्यास मज्जाव केला होता आणि तातडीने त्याला शहराबाहेर घालवण्याची योजना आखली होती. शिवाय घरातून निघताना त्याने मुद्दाम जयेशचे वेशांतर केले होते. पोलिसांप्रमाणेच कुख्यात टोळ्यांकडेही आपले टिपर असतात. वाटेत चुकूनही जयेशची ओळख स्पष्ट होऊ नये, याची खबरदारी घेणे आवश्यक होते.

शहरापासून दूर जाणाऱ्या त्या रस्त्यावर गाडी वेगाने धावत होती. पत्रातला मजकूर वाचता वाचता जयेश मनातल्या मनात सुलेमान भाईचे आभार मानत होता. नसती आफत अंगावर ओढल्याचा त्याला पश्चाताप होत होता.

पत्रातून जरूरी तितकीच माहीती देण्यात आली होती. सगळंच सत्य बाहेर काढण्याचा सुलेमान भाईने प्रयत्नदेखील केला नाही. त्याला चांगलंच ठाऊक होतं की जयेश त्या बातमीने पिसळून उठेल आणि अविचारात भलतंच धाडस करण्यास जाईल. ते सर्व कधी ना कधी सुलेमान भाई सांगणारच होता, परंतु त्यासाठी जयेश तयार असणं आवश्यक होतं. हल्लीच्या दिवसांत नुकताच तर कुठे जयेश काहीसा निर्धास्त झाला होता, परंतु अजूनही त्याला निर्भीड आणि तितकंच मजबूत बनवणं निकराचं होतं.

जयेशच्या आयुष्यात हल्ली किती पटापट सगळ्या घटना घडत होत्या. एक समस्या मागे पडली की दुसरी तोंड पसारून पुढ्यात उभी असायची. संकटाचं असंच असतं, आली की मग ती एकामागून एक ओळीने येत राहतात. माणसाला सावरण्याचा वेळसुद्धा देत नाहीत. परंतु यांतच तर माणसांची खरी कसोटी लागते आणि त्या सगळ्या संकटांना जो पुरून उरतो तोच खरा धैर्यवान. संकटांशिवाय म्यानातली तलवार तळपून उठणार तरी कशी..?

मुंबईनंतर ठाणे शहर सोडताना गाडी नाशिक हायवेवर येऊन पोहोचली होती. मागे पडणाऱ्या इमारतींच्या रांगा आता कमी होऊ लागल्या होत्या. गाडीच्या खिडकीबाहेर हिरवीगार झाडे आणि लहानमोठ्या टेकड्या दिसू लागल्या होत्या. थोडया थोड्या अंतरावर प्रवाश्यांना आकर्षित करणारे लहानमोठे ढाबे होते. पुढे रांगेत असलेली मोठमोठाली वेअरहाऊसेस दृष्टीस पडत होती. रस्त्यांवरच्या वाहनांची गर्दी मुंबईपेक्षा कमी वाटत होती.

बाहेरचं दृश्य कसं सगळीकडे मोकळं मोकळं असल्यासारखं भासत होतं. मुंबईसारखी कुणाला जागेची टंचाई वगैरे काही वाटतच नव्हती. धावपळ तर अजिबात दिसत नव्हती. अर्थात हे फक्त गाडीत निवांत बसून केलेले तर्क होते. सत्य परिस्थिती तर तिथे आसपास राहणाऱ्यालाचं ठावुक असावी. खरंतर तो परिसर जयेशसाठी नवीन होता, तिथं तो पहिल्यांदाच आला होता.

कल्याण बायपासवरून गाडीने डाव्याबाजूचे वळण घेतले आणि पुढल्या अर्ध्यातासात जयेश भिवंडी शहरातल्या त्या झोपडपट्टीत पोहचला होता. सुलेमान भाईने सूचना केल्याप्रमाणे ड्रायव्हरने गाडी योग्य स्थळी आणून उभी केली आणि समोर उभ्या रियाजने हात हलवून इशारा केला.

पानाने लाल झालेल्या ओठांवरून जीभ फिरवीत रियाज स्वागतासाठी नाक्यावर आला होता. लांब कुर्ता आणि खाली लुंगी नेसलेला रियाज शरीराने अगदीच कमजोर दिसत होता. त्यात उठून दिसणाऱ्या उंचीमूळे तो अधिकच कृश भासत होता. एकूण त्याचा अवतार काहीसा गबाळ्यासारखा दिसत असला, तरी कुणाला काय फरक पडणार होता गाडीतून खाली उतरेपर्येंत जयेश त्याचं बारकाईने निरीक्षण करत होता.

गाडीचा ड्रायव्हर रियाजला पूर्वीपासूनच ओळखत होता. बाहेर आल्यावर त्याने रियाजची गाठ जयेशशी घालून दिली आणि तसाच पुन्हा माघारी फिरला. जयेशला घेऊन आलेली गाडी आता पुन्हा मुंबईच्या दिशेने धावू लागली होती. परंतु खरा प्रवास मात्र जयेशचा सुरु झाला होता.