गँबलर : भाग ४

औद्योगिक प्रशिक्षण केंद्राचे आवार प्रशस्त होते. मुख्य प्रवेशद्वारापासून आत जाणाऱ्या वाटेवर सर्वप्रथम भलेमोठे वर्कशॉप, त्यानंतर शिक्षकांची कार्यालयं असे एका ओळीत उभे होते. समोरच्या बाजूला छोटसं बागकाम आणि त्याला लागूनच कँटीन होतं. त्याच्या जरासं पुढे इंग्रजी एल आकारात निरनिराळ्या शैक्षणिक विभागांसाठी वापरण्यात येणारे वर्ग होते. एका कोपऱ्यात सोयीसाठी स्वच्छतागृह बांधण्यात आले होते. एकूण त्या सर्व बांधकामावर ठराविक सरकारी रचनेची छाप पडत होती. आतल्या प्रत्येक विभागांना जोडणारे रस्ते रुंद होते. बाहेरच्या बाजूला मोठाले मैदान होते, जिथं निरनिराळ्या प्रकारची बरीच झाडे होती.

आवारालगतच्या मुख्य प्रवेशद्वाराबाहेर जयेश रूपालीची वाट पाहत उभा होता. मनावर काहीसं दडपण असलं तरी त्याच्या चेहऱ्यावर कमालीचा आत्मविश्वास झळकत होता. शेवटची घंटा वाजली आणि एक एक करून सगळ्या वर्गातून मूले बाहेर पडू लागली, तेव्हा जयेशचं काळीज धडधडू लागलं होतं.

खरंतर बाहेर येताना दिसणाऱ्या रुपालीला पाहताच त्याच्या पोटात गोळा आला होता. परंतु एकदा निर्धार केला की केला.. त्यात आता माघार नाही.. जणू असंच काहीसं त्यानं ठरवलं होतं. जर आज हिंमत झाली नाही, तर मग कश्याचाच उपयोग नाही.. पुन्हा अशी संधी कशी मिळणार.. कदाचित त्या 'पुन्हा' ची वाट पाहेपर्येंत वेळ निघून जायची.

रुपाली आपल्या मैत्रिणींच्या घोळक्यातून पुढे येत होती. जवळ येणाऱ्या तिच्या प्रत्येक पावलासरशी इकडे जयेशला मात्र घाम फुटू लागला होता. हा खेळ सर्वस्वी भावनांचा होता, ज्याला हृदयाची साथ होती. मेंदू मात्र यात कुठेही सहभागी नव्हता आणि म्हणूनच रुपाली आणखी एक पाऊल पुढे टाकणार.. त्याअगोदरच जयेश तिच्या पुढ्यात पोहचला...

'जणू काळ तेव्हा थांबला होता.. जेव्हा त्याची नजर तिच्या नजरेला भिडली.. क्षणभर त्याला भास झाला की लखलखती वीज काळजावर पडली.. मनाचा हिय्या करून मग त्याने आपल्या प्रेमाची री ओढली... नकळत गं प्रिये, पहिल्या नजरेतच प्रीत तुझ्यावर जडली...'

"रुपाली... तुझ्याशी बोलायचं आहे..." जयेशने खडा टाकला. आवाज शक्य तितका कमी ठेवण्याचा त्याचा प्रयत्न होता, परंतु शेवटच्या क्षणाला उत्तेजित होऊन तो जवळपास सगळ्यांना ऐकू जाईल अश्या आवाजात म्हणाला. तो आवाज ऐकताच आजुबाजूचा चिवचिवाट एकाएकी शांत झाला. नको त्या वेळी, नकोसा वाटणारा एकप्रकारचा सन्नाटा तिथं पसरला.

प्रथम तर जयेशचं असं एकाएकी पुढ्यात येऊन उभं राहणं रुपालीला गोंधळात टाकण्यासारखं होतं. आजूबाजूच्या मैत्रिणींचा अंदाज घेत ती नवल व्यक्त करत त्याच्याकडे पाहतच होती. घरी निघालेली इतर काही मूलं-मुली देखील थांबून निरीक्षण करू लागली.

प्रसंगच तसा होता की कुणीही त्यामागचं कारण सहज ओळखू शकलं असतं. जयेशने वाटेत असं रुपालीला गाठणं, म्हणजे नक्कीच काहीतरी भानगड असणार. दोन्हीबाजूने अनुभवता येणारा फुकटचा तमाशा पाहणं कोण टाळेल..?

"काय बोल ना.." रुपाली सुरुवातीला गोंधळली होती, पण तिनं स्पष्ट आवाजात विचारलं.

जयेशने एक दीर्घ श्वास घेतला.. आसपास सगळ्यांवर नजर फिरवली. नाहीतरी आता बाण सुटला होता. त्यामुळे इतर कुणाची पर्वा करण्यात वेळ घालवणं उचीत नव्हतं.

"रुपाली.. तूला आठवतंय आपली पहीली भेट.. मी त्या खांबावर जाऊन आदळलो होतो.. तू खूप हसली होतीस.. मलाही खूप हसायला आलं होतं.. खरंतर त्याचवेळी मला तू आवडली होतीस. मी अजूनही तो प्रसंग आठवून खूप हसतो.. तुलाही ते आठवतं का..? म्हणजे अं.. अ.. स्पष्टच विचारतो.. मला तू खूप आवडतेस... तुलाही मी..?" भावुक झालेला जयेश बोलता बोलता थांबला.

त्याचे डोळे भरून आले होते. ठरवलेलं एकही वाक्य तो बोलू शकला नाही.. उलट जो प्रसंग मनात घर करून होता, नेमका तेवढाच त्याच्या मुखातून बाहेर पडला होता. रुपाली समोर आली तेव्हा ती कविता, त्या भावना शब्दांत मांडता येतं नव्हत्या. अगदी काय बोलायचं हे माहीत असूनसुद्धा ते जमलं नव्हतं. पण तो जे काही सांगत होता, त्यात सच्चेपणा होता. उगाच एखाद्या मूळ कलाकृतीला बाहेरून चढवलेलं आकर्षक वेष्टण नव्हतं. त्यामुळेच नकळत ते शब्द बाहेर पडले होते.

रुपाली आपले दोन्ही ओठ बाहेर काढत नाकपुड्या फुगवून उभी होती. जयेशला ऐकताना तिची घारी नजर त्याच्या डोळ्यांत शिरली होती. कपाळावर बारीकशा आठ्या उमटल्या होत्या. रागाने की उत्सुकतेने माहीत नाही परंतु तिचा चेहरा गंभीर मात्र झाला होता.

जयेश उत्तराच्या अपेक्षेत तिथंच उभा होता. त्याची भिरभीरती नजर कधी वर झाडांच्या शेंड्यांकडे तर कधी आकाशाकडे जात होती. खाली पाहण्यात एकप्रकारचा बुजरेपणा जाणवत होता. खालच्या पातळीवर जमलेले कित्येक चेहरे त्याच्यावर नजर रोखून होते.

"ह्म्म्म.. काय म्हणालास.. मी आवडते.. ह्ह.." रुपालीने नाक मुरडत पहिली प्रतिक्रिया दिली. नकार स्पष्ट होता.

जयेशने अविश्वासाने तिच्याकडे पाहीले.

"अगं पण.. तू सुद्धा माझ्याकडे पाहायचीस ना.. स्माईलसुद्धा द्यायचीस.." जयेशने सभोवताली सगळ्यांकडे पाहत आपली बाजू सावरण्याचा प्रयत्न केला.

"ओय हॅलो... सगळ्यात पहिलं.. असा फालतू प्रपोज आजकाल कुणी करत नाही.. आणि राहिली गोष्ट तुझ्याकडे पाहण्याची तर तुझ्यासारखं बुजगावणं पाहून हसू नाहीतर काय रडू... आरश्यात पाहतोस का कधी... हाडाकाडांची लाकडं नुसती.. त्यात ढगळे कपडे.. असं वाटतं हँगरला शर्ट अडकवले आहे.. हीहीही...." रुपालीच्या त्या वाक्यासोबत आवारात एकच हास्यकल्लोळ माजला.

"ठिक आहे रुपाली.. नाही तर नाही.. पण असा अपमान तरी करू नकोस.. तू माझ्याकडे पाहायचीस फक्त तेवढ्या आधारावर मी तूला विचारण्याचे धाडस केले.. " गोंधळलेल्या जयेशने बचावात्मक पवित्रा उचलला. परंतु आता रुपालीला तर चांगलाच चेव चढला होता.

जयेश समजून चुकला होता, की रुपाली त्या प्रकारातली मुलगी आहे.. ज्यांना मुलांना दुरूनच झुलवत ठेवून मजा पाहण्यात स्वर्गसूख मिळते. त्या लांबूनच तुम्हांला सकारात्मक प्रतिसाद देतात वा तसं भासवतात. परंतु जवळ जाऊन विचारताच त्यांचा बेडगीपणा चटकन उतरतो. 'मी नाही त्यातली' चा भाव चेहऱ्यावर अवतरतो.

रुपालीबाबत जयेश आता लावत असलेला अनुमान जरी योग्य असला तरी अजून त्याने रुपालीला पुरते ओळखले नव्हते. झाला तेवढा अपमान पुरे.. असा विचार करून जयेश तिथून जाण्यासाठी निघालाच होता की रुपालीने त्याला प्रत्युत्तरादाखल शेवटचा घाव घातला.

"ओय.. अपमान काय अपमान... मी नकार देऊनसुद्धा तू वर तोंड करून अपमानाच्या गोष्टी करतोस.. अपमान काय असतो ते तूला अजून कळले नाही.. मी तूला पाहायची काय.. ओके.. एकच मिनिटं हा..." असं म्हणत रुपाली आपल्या एका मैत्रिणीच्या हातातल्या बांगड्या ओढून काढू लागली.

"रूपे.. काय करतेयस.." मैत्रीण अजिबात प्रतिकार न करता हात पुढे देत विचारू लागली.

रुपालीने घाईतच तिच्या बांगड्या काढल्या आणि जयेशकडे पाहत बोलू लागली..

"हा तर ऐक मुर्खा... इथे सगळ्यांना दाखवण्यासाठी तू माझ्यावर आरोप करतोयस ना.. मग सगळ्यांसमोर सांगतेच.. मी तूला का पाहायची ते.. कारण आमच्या ग्रुपमध्ये आम्हाला नेहमीच अजून एका मैत्रिणीची गरज वाटायची.. आणि तू आमची मैत्रीण म्हणून चांगलाच शोभला असतास.. नाहीतरी पुरुषासारखं काय आहे तुझ्यात.. ना बॉडी, ना हिंमत... मग आता मी तूझ्यापुढे प्रपोजल ठेवते.. या बांगड्या घाल आणि आमच्या ग्रुपमध्ये ये.."

आता मात्र रुपालीने कहर केला होता. खरंतर हा तिच्या क्रूर स्वभावाचाच एक भाग होता. शत्रूला कसं संपूर्णपणे चिरडून टाकावं.. प्रतिकार करण्यासाठी त्याच्याकडे काही शिल्लकच ठेवायचं नाही.

रुपालीच्या त्या शब्दांनी मात्र सगळीकडे हास्याचे फवारे उडाले. जमलेली मंडळी हातवारे करून जयेशला खिजवू लागली होती. रुपाली आणि सोबत तिच्या मैत्रिणी जणू त्या कारंज्याच्या केंद्रबिंदू होत्या, ज्यांच्यातून बाहेर पडणारे हास्यतुषार उपस्थित सर्वांना हास्यात भिजवून टाकत होते. पाणावलेल्या डोळ्यांनी जयेश रुपालीकडे पाहत होता. हसताना तिचे पिवळेधम्मक दात यावेळेला स्पष्ट दिसत होते.

जितका गोंधळ आसपास माजला, त्याच्यापेक्षा कितीतरी पटीनी अधिक जयेश आतून तुटला होता. हे असलं काही त्यानं कधीचं अपेक्षिलं नव्हतं. इतकी क्रूर मस्करी, ते ही एका मुलीकडून.. हेच मुळी पचवता येत नव्हतं. एखाद्या पुरुषासाठी हा खोलवर रुतणारा घाव होता.. ज्याची भरपाई होणं फार कठीण होतं.

साधा, सभ्य, सज्जन जयेश उगाच बदलला नव्हता. त्यामागचं कारण फार मोठं होतं. इतक्या लोकांसमोर झालेला अपमान पचवणं इतकं सोपं नसतं आणि त्यात जयेशसोबत जे घडलं, ते तर फार विचित्र होतं.. विक्षिप्त होतं. त्या घटनेमूळे जयेश आतून पुरता हादरला होता. हेच ते कारण होतं ज्यामुळे जयेशचं रूप पालटलं होतं.

एक साधा सरळ मुलगा आता डॉमिनंट होऊ पाहत होता.. आणि या बदलात रुपालीचं महत्त्वाचं योगदान होतं. तिनं जयेशला आरसा दाखवताना क्रूरतेच्या मर्यादा ओलांडल्या होत्या. आरसा फुटून त्याच्या काचा हृदयात खोलपर्येंत जखमा देऊन गेल्या होत्या.

परंतु ही घटना जयेशला चांगलाच धडा शिकवून गेली होती. यापुढे बाई जातीच्या प्राण्याशी जवळीक करण्यापूर्वी त्यावर शंभरवेळा विचार करण्याची आवश्यकता होती.

शिवाय सगळ्याच गोष्टी आपण विचार करतो त्याप्रमाणे घडत नाहीत.. प्रत्येक व्यक्तीचा, गोष्टीचा गुण वेगळा असतो.. धर्म वेगळा असतो. सरसकट सगळंच मनाप्रमाणे गृहीत धरून पुढचा मार्ग आखता येत नाही. हा त्याच एका घोडचुकीचा परिणाम होता, की गँबलींगचा डाव गँबलरच्या चांगलाच अंगाशी आला होता.

क्रमशः