गँबलर : भाग १५

या जगात जन्म घेतलाय तर काहीतरी मोठं करण्याची प्रबळ इच्छा मनात उसळी घेत होती. जशी एक एक गाठ सोडत होती, मनात अगदी त्याचप्रमाणे एक एक शपथ घेतली जात होती. त्याला पक्कं ठाऊक होतं, की सज्जन माणसांची समाजात इज्जत असते. परंतु आणीबाणीच्या प्रसंगात ती सज्जनता कामी पडत नाही.

आपल्या नव्या मित्रांसोबत जयेश जगण्यातले डावपेच शिकू लागला होता. कुठं, कुणाशी आणि कसं वागायचं याचे धडे घेऊ लागला होता. मद्याची चव कशी हवीहवीशी वाटायची. डोक्यात चढणारी झिंग मग हवेवर तरंगायचं सुख द्यायची. तंबाखूची घसटी मेंदूवर आणखी अंमल चढवायची. आयुष्यातली ही मौज स्वर्गसुखाचा आनंद द्यायची.

देवा, संजय, हितेश आणि रियाज चौघेही एकत्र आल्यापासून त्यांनी ठराविक असं काम कधी केलंच नव्हतं. नोकरी वगैरे सारख्या तुरुंगात तर त्यांना अजिबात अडकायचं नव्हतं. मग दिवसभर आपल्या तीक्ष्ण नजरेने रस्त्यावरच्या, अडगळीच्या सुनसान दुर्लक्षित जागा हेरायच्या आणि मध्यरात्री तिथं धाड टाकून तिथलं सामान सुमान लंपास करायचं. लोखंड, हातगाड्या, मोटारींचे अवशेष जे मिळेल ते. खोटं वाटेल, पण अश्या भंगारात बक्कळ कमाई होती. हा थोडी जोखीम जरूर होती, पण मिळणारा मोबदला जास्त होता. शिवाय अंधारात त्या चौघांच्या वाटेला जायचं कुणी धाडससुद्धा करत नसे.

त्या रात्री देवाने जयेशमध्ये आपलं प्रतिबिंब पाहीलं होतं आणि त्याच्या तल्लख मेंदूत कुरापती योजनेने जन्म घेतला होता. जुगारात पैसा जिंकण्याची काही मर्यादा नसते, शिवाय त्या पैश्यातून मिळणारा आनंद देवा पुरेपूर ओळखून होता. त्यामुळे त्याने दुसऱ्याच दिवशी आपली योजना इतरांना सांगितली.

देवाच्या योजनेनुसार जुगाराचे नवे नवे अड्डे शोधायचे आणि तिथं जाऊन खेळायचं. जयेश आणि देवा एकाच टेबलवर प्रतिस्पर्धी म्हणून बसतील. खेळ सुरु असताना संजय त्यांच्यापासून दूर राहून इतरांवर नजर ठेवेल आणि कधी आवश्यकता भासली, तरच तो आपल्या बळाचा प्रयोग करेल. रियाज आणि हितेश खेळ पाहणाऱ्याची भूमिका वठवत समोरच्या माणसांचे पत्ते सांगतील. त्यासाठीच्या विशेष खुणादेखील ठरवण्यात आल्या. जसं की कानावर हात ठेवला की किलवर, ओठांचा चंबू बदाम दाखवेल, भुवयांची हालचाल इस्पिकसाठी होती तर दातांचं प्रदर्शन चौकटच्या पानासाठीचा इशारा असेल. तसंच एक्क्यापासून ते बादशहापर्येंत निरनिराळ्या खुणा ठरवण्यात आल्या. अक्षरशः पाठ करण्यात आल्या.

योजना खरंच भन्नाट होती आणि साऱ्यांनीच एकमुखाने होकार दिला. पुढचे काही दिवस त्या खोलीतच तालीम रंगली आणि मग ही युक्ती बाहेर आजमावण्यासंबंधी विचार करण्यात आले. हे सगळं इतकं सोपं नव्हतं. अड्डयांवर खेळायला येणारी टाळकी खूप शातीर असतात. बारा गावचं पाणी प्यायलेली माणसं तिथं भेटणार होती. शिवाय अड्डा चालवणाराचे स्वतःचे काही पैलवान तिथं उपस्थित असतात. त्यांची घारीसारखी नजर प्रत्येक टेबलावर असते. त्यामुळे जराशी चूकसुद्धा खूप महागात पडली असती आणि त्यासाठीच रंगीत तालीमदेखील आवश्यक होती.

हे सर्व सुरु असताना मध्यरात्रीचे प्रयोग मात्र थांबले नव्हते. आता तर जयेशही त्या टोळक्यासोबत उचलाउचलीचे धंदे शिकला होता. एका रात्री तर शहाणपणा करून त्यांना हटकणाऱ्या वॉचमनच्या कानाखाली पेटवायला देखील त्याने कमी केलं नव्हतं. जीवावर अगदी उदार होऊन ही कामं केली जात होती.. त्यात जयेशला काहीच वावगं वाटत नव्हतं. सकाळी संजय त्याच्याकडून कसरत करून घेई. देवाची चतुर बुद्धी सर्व बाजू पडताळून योग्य निर्णय कसा घ्यावा ते शिकवी. रियाज भाईमूळे संवादचातुर्य सुधारत चाललं होतं. हितेशच्या तोंडाचा पट्टा म्हणजे तर अक्षरशः कानांची धैर्यपरीक्षा घेई.

या सगळ्यात सहा महिने खपले. पुरेशी तयारी झाली होती. देवाच्या मतानुसार योजना अगदी शंभर टक्के खात्रीलायक होत नाही, तोपर्येंत कामात हात घालायचा नव्हता. म्हणूनच मग पुष्कळ विचारांती सुरुवातीला झोपडपट्टीतच खेळण्याचे ठरवण्यात आले. बाहेरचे छोटे-मोठे जुगारी हेरून आडबाजूला डाव मांडले गेले. टिमवर्क उत्तम जुळून आलं आणि पाहतापाहता त्या पाचही जणांनी येणाऱ्या प्रत्येकाला भोंगळं करून सोडलं. आता त्या योजनेवर विश्वास ठेवता येण्यासारखा होता, त्या पाचही जणांमध्ये तो आत्मविश्वास निर्माण झाला होता.

******

सहा महिन्यांनी ती रात्र उगवली. आकाशात चंद्राच्या चांदण्या लुकलुकत होत्या. त्यांच्या निळ्याशार प्रकाशात पाच जणांचं टोळकं पुढे मागे होऊन चालत होतं. ती रात्र विशेष होती, मोहिमेसाठी खास तिची निवड करण्यात आली होती. मागच्या काही दिवसांत टेहळणी करून स्थळ निश्चित करण्यात आलं होतं.

समोर मोठ्या पटांगणासारख्या मोकळ्या जागेवर अजबच खेळ सुरु होता. चारही बाजूंनी हिरव्या कापडाच्या भिंती उभारण्यात आल्या होत्या. कोपऱ्यांमधले मोठाले विजेचे दिवे भरपूर प्रकाश देत होते. बॅकग्राऊंडला कसलेसे भोजपुरी संगीत मंद आवाजात सुरु होते. खरंतर माणसांच्या कालव्याचा आवाज त्या संगीताला चिरडून टाकण्याचा प्रयत्न करत होता.

छपरी, मवाली वाटणाऱ्या माणसांची जत्राच जणू भरली होती. वेगवेगळ्या दहा-बारा टेबलांवर पत्त्यांचे निरनिराळे डाव रंगले होते. कुठे तीन पत्ती तर कुठे रमी पैश्यांवर खेळले जात होते. बघणारे फुकटेही काही कमी जमले नव्हते, उलट त्यांचीच गर्दी जास्त होती. कुणी शौकीन तर खेळणाऱ्यांवरसुद्धा पैसे लावत होते. पैसे उधळण्यासाठी आलेली ती मदमस्त माणसं भान हरपून तिथल्या गंमतीचा आनंद लुटत होते.

मधल्या भागातल्या एका टेबलावर सहा प्रतिस्पर्धी एकमेकांशी भिडले होते. एकाहून एक सरस आणि तितकेच स्वतःला शहाणे समजणारे. डाव मोठा होता, रक्कम मोठी होती.. प्रत्येकाच्या पुढ्यात ठेवलेली कॅश, खेळाची किंमत दर्शवित होती. नोटांचे बंडलच्या बंडल पणाला लावले गेले होते. टेबलाभोवतीचा रिंगण केलेला घोळका श्वास रोखून खेळ पाहत होता.

एकएक डाव मागे पडत जात होता आणि आळीपाळीने गेम डिक्लेअर केले जात होते. गेम दाखवणारा चेहऱ्यावर वर कुत्सित हास्य ठेवून पत्ते उघडी, तर बाकी उरलेले शक्य तितके पॉईंट कमी ठेवून वाचण्याचा प्रयत्न करत होते. घोळक्यामधून एक सुळसुळीत लुंगीवाला इतरांच्या अपरोक्ष इशारे करीत होता आणि त्याला अधूनमधून पाहणारा त्यानुसार कृती करीत होता. दुसऱ्या बाजूचा गुजराथी तरूणदेखील डोळ्यांच्या ईशाऱ्यावर सूचना करीत होता आणि टेबलावर त्याअनुसार पत्ते पडत होते. कुणाच्याही लक्षात न येण्याजोग्या त्या खाणाखुणा होत्या, त्यामुळे शंका येण्याचे काही कारणच नव्हते.

बघता बघता आपले कौशल्य आणि बाहेरून मिळणारी मोलाची मदत यांमुळे शेवटी जयेश आणि देवा दोघेच आमनेसामने उरले. एकमेकांकडे रागाने पाहत दोघे बळेबळेच डाव खेळत होते. खेळ अगदी खराखुरा वाटावा असा रंगला होता. शेवटचा डाव हातात असूनही जयेशने जाणूनबाजून हरल्याचा आव आणला आणि त्याला हरताना पाहून आसपास जमलेला जमाव अक्षरशः हळहळला.

"आज तो ये छोकरे की खूब पिटाई होगी.. लगता हैं, घर सें चोरी कर के लाया था इतने पैसे.. बेच्चारा.. हार गया सब.." आपली लुंगी कमरेवर घट्ट बांधत गर्दीतली ती व्यक्ती म्हणाली.

"बढिया खेले तुम.. नाम क्या हैं तुम्हारा..?" असं म्हणत जयेश हताशपणे उठला आणि त्याने देवाशी शेकहॅन्ड केले. त्याची खिलाडीवृत्ती पाहून बाकी हरलेले खेळाडूसुद्धा चुपचाप तिथून निघून गेले.

"देवा नाम हैं मेरा.. और तुम्हारा..?" देवाने अनोळखी नजरेत स्पष्टता आणत विचारले.

"जयेश नाम हैं मेरा.. तुम्हारा गेम देखकर अच्छा लगा.." जयेश तुटकपणे म्हणाला आणि तो उठून चालू लागला.

जिंकलेल्या नोटांचे बंडल एकत्र करून देवादेखील तिथून निघाला. दूरून नजर ठेवणारा संजयदेखील पाठोपाठ त्या जागेतून बाहेर पडला. हितेशने तर केव्हाची कलटी मारली होती. शेवटी राहिलेला रियाजभाई.. तो सुद्धा तोंडात पान भरत आणि रस्त्यावर पिचकाऱ्या मारत आपल्या मार्गाला लागला...

येताना जसे एकमेकांपासून अनोळखी असल्यासारखे ते आले होते, जातानासुद्धा अगदी तसेच एकमेकांपासून कमीअधिक अंतर ठेवून ते खोलीवर गेले. जिंकलेले पैसे मोजण्यात आले. जवळपास साठ हजारहून अधिक रक्कम हाती आली होती. योजना पुरेपूर फळाला आली होती. पहिल्याच प्रयत्नात आणि ते ही एका रात्रीत साठ हजारांची कमाई म्हणजे काही मस्करी नव्हती.

नशीब फळफळले असे तर म्हणता येणार नाही, कारण त्यामागे सहा महिन्यांची मेहनत होती. योजनेवर खूप सारं डोकं खपवलं होतं. पकडले जाण्याची भरपूर अशी रिस्क होती. परंतु शेवटी हे मान्य करायलाच हवं, की त्या पाचही जणांनी तो एक वेल प्लॅन्ड आणि कॅलक्युलेटेड डाव आखला होता आणि जिंकलाही होता.